Ο ΕΣΩΤΕΡΙΣΜΟΣ-ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ1
του Οσιολ. Μοναχού π. Αρσενίου Βλιαγκόφτη,
μέλους του Πνευμ. Συμβουλίου της Π.Ε.Γ.
(α’ μέρος)
Τι είναι ο εσωτερισμός;
Ο εσωτερισμός είναι μία έννοια πολυσήμαντη. Ας ξεκινήσουμε με μία περιγραφική πιο πολύ προσέγγιση.
Σύμφωνα με τους Georg Schmid και Georg Otto Schmid, «Οι εσωτεριστές θεωρούν τον εσωτερισμό ως μία πανάρχαια ανθρώπινη σοφία, ως πανάρχαια θρησκεία που είναι κρυμμένη στην ανθρώπινη ψυχή και που καταδιώκεται πάντοτε από τις επίσημες θρησκείες, αλλά δεν νικάται ποτέ. Η κρυμμένη σοφία των αρχαίων Αιγυπτίων, η ενασχόληση των κατοίκων της Μεσοποταμίας με τη μαγεία, οι σοφίες του Ερμού του Τρισμέγιστου, οι θεραπευτικές τεχνικές των σαμάνων, η σοφία των Ινδιάνων, ο φωτισμός των Yogis και των θιβετιανών δασκάλων, οι γνώσεις του Πλάτωνος και του Jakob Böhme, τα μυστικά του χριστιανικού μυστικισμού, η μυστικιστική κατανόηση του Ευαγγελίου του Ιωάννου, η μαγεία των μαγισσών, η σοφία των τσιγγάνων, τα μυστικά των Ροδοσταύρων και των μασόνων θεωρούνται ότι είναι όλα κομμάτια ενός ατελείωτου ρεύματος εσωτεριστικής γνώσης, ενός ρεύματος που στις ημέρες μας ρέει στη θάλασσα του νέου και ταυτόχρονα πανάρχαιου εσωτερισμού του παρόντος»2. Αυτό το κείμενο μας δίνει ήδη μία πρώτη εισαγωγή στο θέμα.
Στα παραπάνω θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ένα πλήθος από τεχνικές και πρακτικές, περισσότερο ή λιγότερο γνωστές, όπως: κάρτες ταρώ, I Ging (το κινέζικο βιβλίο μαντείας), channeling, αναδρομές σε προηγούμενες ζωές, θετική σκέψη, βιοενεργειακές θεραπείες, δίνοντας έτσι το γενικότερο στίγμα του σύγχρονου φαινομένου που ονομάζεται εσωτερισμός και συμπλέκεται με το φαινόμενο της «Νέας Εποχής» (New Age)3. Όσα είπαμε ως τώρα ανήκουν στον ευρύτερο ορισμό του εσωτερισμού· γιατί θα πρέπει να πούμε ότι υπάρχει ένας ευρύτερος και ένας στενότερος προσδιορισμός.
Ας πάμε τώρα στον στενότερο ορισμό. Σύμφωνα με το εγκυκλοπαιδικό λεξικό του «Ηλίου», εσωτερισμός4 ή αποκρυφολογία ή αποκρυφισμός5 είναι «Η μη υποπίπτουσα εις την αντίληψιν του αμύητου, βαθυτέρα έννοια των θρησκευτικών διδασκαλιών. Κατά την Θεοσοφίαν, αι θρησκείαι έχουν δύο όψεις: την εξωτερικήν, που απευθύνεται εις το πλήθος των πιστών, και την εσωτερικήν, διά τους ολίγους μεμυημένους. Εσωτερισμός λοιπόν καλείται η βαθυτέρα γνώσις της αληθείας που περικλείουν τα ιερά βιβλία, τα σύμβολα και οι μύθοι διαφόρων θρησκειών, όπως ο Χριστιανισμός, ο Ινδουισμός, ο Ιουδαϊσμός, ο Ταοϊσμός και Νεοταοϊσμός, ο Μοναστικός Σουτρισμός, ο Σιχισμός κ.ά.».
«Επίσης τα διάφορα φιλοσοφικά συστήματα και θρησκείαι έχουν δύο μορφάς διδασκαλίας, την εσωτερικήν διά τους μεμυημένους και την εξωτερικήν διά το ευρύ κοινόν»6.
Ήδη από αυτόν τον σύντομο ορισμό συνάγεται ότι οι όροι εσωτερισμός, αποκρυφισμός και Θεοσοφία συμπλέκονται.
Παραπλήσιος είναι και ο ορισμός που βρίσκουμε στην «Εγκυκλοπαίδεια της Ελευθέρας Τεκτονικής»:
«Εσωτερισμός (esoterisme). Καλείται ούτω εις την αποκρυφολογίαν η μυστική διδασκαλία, η δυναμένη διά της ενότητος και της συνθέσεώς της να συμβιβάσει τας πολλαπλάς μορφάς της αληθείας. Η διδασκαλία αυτή είναι μυστική, διότι δεν διδάσκεται απ’ ευθείας διά της συνήθους πνευματικής ή διανοητικής εργασίας, αλλ’ αποκτάται βαθμηδόν διά της προσωπικής μελέτης των συμβόλων και των αλληγοριών. Ο όρος ‟εσωτερισμός” επεκτείνεται επίσης και εις το σύνολον των μελετών, αίτινες αποβλέπουν εις τα τοιούτου είδους ερεύνας, ως και εις όλας τας προπαρασκευαστικάς διδασκαλίας. Εσωτερισμός είναι η βαθυτέρα έννοια των πραγμάτων η διαφεύγουσα της αντιλήψεως ενός αμύητου»7.
Και η εν Ελλάδι Πρόεδρος της «Ενώσεως θεοσόφων - ULT Αθήνα» Ασπασία Παπαδομιχελάκη αποφαίνεται:
«Η Θεοσοφία είναι η μυστική αυτή παράδοση των Θείων Όντων που υπήρχε προ αμνημονεύτων χρόνων και εκφράζει τη συσσωρευμένη σοφία όλων των εποχών… Οι εκφράσεις ‟Σοφία-θρησκεία”, ‟Αρχαία Σοφία”, ‟Αιώνια Σοφία”, ‟Αποκρυφισμός”, ‟Εσωτερισμός” είναι συνώνυμα του όρου Θεοσοφία. Οι πνευματικές ροές που εκπέμπονται κατά καιρούς από τη Θεοσοφία, εμφανίζονται με διάφορα ονόματα ως Βέδες, Βεδάντα, Γιόγκα, Βουδισμός, Χριστιανισμός (Γνωστικισμός), Ερμητισμός, Δωδεκάθεο, Ροδοσταυρισμός, Σύγχρονη Θεοσοφία είναι όψεις της Μίας Πνευματικής Αλήθειας που εμφανίζεται κατά καιρούς σε διαφορετικούς τόπους και λαούς»8.
Δεν θα αστοχήσουμε λοιπόν αν ταυτίσουμε εσωτερισμό και αποκρυφισμό ή αν θεωρήσουμε καλύτερα τον εσωτερισμό ως μέρους του όλου που ονομάζεται αποκρυφισμός.
Ο αποκρυφισμός διακρίνεται σε θεωρητικό και πρακτικό. Να τι γράφει σχετικά ο μακαριστός π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, εμπνευστής και θεμελιωτής των Πανορθοδόξων Συνδιασκέψεων για τις αιρέσεις.
«Στον θεωρητικό αποκρυφισμό ανήκουν διάφορα συστήματα ερμηνείας του κόσμου, που προσδιορίζονται ως αποκρυφιστικά. Με βάση την αποκρυφιστική ερμηνεία υπάρχουν πολλοί ‟κρυμμένοι κόσμοι” και η ζωή του ανθρώπου ‟φυτεύεται” σ’ αυτούς τους κόσμους. Βασική ιδέα είναι ότι όλα τα πράγματα είναι ενωμένα και αποτελούν ένα μεγάλο οργανισμό. Υπάρχει μόνο μία συμπαντική Αρχή και τα πάντα βρίσκονται σε συσχετισμό μ’ αυτή την Αρχή».
«…Ο πρακτικός αποκρυφισμός καλύπτει όλες τις ‟απόκρυφες τεχνικές”, που συνιστούν τη λεγόμενη ‟απόκρυφη επιστήμη”. Όλες αυτές οι ‟τεχνικές” θεμελιώνονται στη θρησκευτική αντίληψη του αποκρυφισμού: ότι υπάρχουν παραφυσιολογικές ικανότητες στον άνθρωπο και παραφυσιολογικά φαινόμενα· μπορούμε να αναζητήσουμε τις κατάλληλες μεθόδους και τεχνικές, να προσεγγίσουμε αυτές τις δυνάμεις και να τις χρησιμοποιήσουμε για τους δικούς μας σκοπούς. Οι τεχνικές αυτές είναι απρόσιτες στην επιστημονική έρευνα και φέρουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, τα οποία επίσης δεν επιδέχονται επιστημονική έρευνα. Γι’ αυτό γίνεται λόγος για ‟απόκρυφες επιστήμες”».
«Στο χώρο του αποκρυφισμού κινείται ο λεγόμενος ‟εσωτερισμός”. Με αυτόν τον όρο προσδιορίζονται σήμερα παραδόσεις διδασκαλιών και ‟τεχνικών” σε έναν ‟εσωτερικό κύκλο”, που είναι απρόσιτες στο ευρύτερο κοινό και τελούνται μυστικά. Οι διδασκαλίες αυτές περιγράφουν την ‟ατραπό”, δηλαδή το δρόμο που οδηγεί στην ‟αληθινή γνώση” του Σύμπαντος και στη ‟σωτηρία” ολόκληρου του πλανήτη».
«Αυτός ο ‟σωτήριος δρόμος” οδηγεί προς τα έσω. Αποσκοπεί στο ‟φωτισμό” και ‟ανοίγεται” στους εσωτεριστές σταδιακά στα πλαίσια διαφόρων ‟μυήσεων”. Αυτή δηλαδή η ‟συνταγή σωτηρίας” του ανθρώπου και ολόκληρου του πλανήτη δεν έχει να κάνει με κάποιες προσπάθειες έξω από τον άνθρωπο. Πιστεύεται πως όλα γίνονται αυτόματα με εσωτερικές διαδικασίες. Με τις ‟τεχνικές” ο άνθρωπος ‟βυθίζεται” στον εαυτό του, η συνείδησή του διευρύνεται και γίνεται συμπαντική. Υποτάσσει δηλαδή όλες τις συμπαντικές δυνάμεις και μέσω ‟σκέψεων”, δηλαδή αλλαγής της ‟νοητικής κατάστασης” μπορεί να κάνει πραγματικότητα οτιδήποτε θελήσει!»9.
Είπαμε, ότι υπάρχει στενότερος και ευρύτερος ορισμός του εσωτερισμού-αποκρυφισμού. Επανερχόμεθα τώρα στον ευρύτερο ορισμό. Αυτός συνδέεται με το πέρασμα στον σύγχρονο εσωτερισμό-αποκρυφισμό, κυρίως μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Μερικές από τις λέξεις-κλειδιά του νέου αυτού ρεύματος είναι: πνευματικότητα, κοσμική αυτοσυνειδησία, αρμονία, θετική ενέργεια και θετική σκέψη, ολιστικότητα, προσωπική θεραπεία, εναλλακτικός τρόπος ζωής. Το νέο αυτό ρεύμα συνδέεται με μία «εσωτεριστική αγορά» εκατομμυρίων ευρώ. Σύμφωνα με το περιοδικό Focus, στη Γερμανία το εμπόριο της Αστρολογίας αποδίδει στους ασχολουμένος με αυτό 150 εκατ. Ευρώ ετησίως. Φοβούμαι ότι στην Ελλάδα, κατ’ αναλογίαν του πληθυσμού, μπορεί να ξεπερνούμε τους Γερμανούς σ’ αυτόν τον τομέα. Οι ειδικοί κάνουν λόγο για «θρησκεία των πελατών» (Klientenreligion) 10.
Τι πιστεύει ο εσωτερισμός-αποκρυφισμός;
Στο χώρο του εσωτερισμού υπάρχουν διεθνώς και στην Ελλάδα διάφορες σχολές και τάσεις. Όπως ομολογείται από τους ίδιους τους εσωτεριστές-αποκρυφιστές, η μήτρα που γέννησε όλες αυτές τις σχολές είναι η εβραϊκή Καββάλα, Καμπάλα ή Καμπαλά11.
Από την Καμπαλά πήραν διδασκαλίες οι ροδόσταυροι, ναΐτες, τέκτονες, θεοσοφιστές.
Εάν λοιπόν ανατρέξουμε στη βασική διδασκαλία της Καμπαλά, πληροφορούμεθα από πρώτο χέρι το πιστεύω του αποκρυφισμού.
Η Καμπαλά διακρίνεται, όπως και ο αποκρυφισμός γενικότερα, σε δογματική (θεωρητική) και πρακτική. Η διδασκαλία της Καμπαλά περιέχεται στο λεγόμενο «Δένδρο της Ζωής». Αυτό περιλαμβάνει 10 σφαίρες ή Σεφιρώθ12. Αυτά αντιστοιχούν σε ισάριθμες «ιδιότητες» ή «εκδηλώσεις» του Θεού ή «επίπεδα υπάρξεως της Ζωής».
Σύμφωνα με τον π. Αντώνιο Αλεβιζόπουλο: «Η πρώτη [Σεφίρα] ονομάζεται Κέτερ και είναι το ‟σημείο Εκδήλωσης”, η Υψηλοτέρα Σεφίρα που αντιπροσωπεύει ‟τον Ύψιστο Θεό ή την Πρωταρχική Αιτία”. Από αυτήν συνεχίζονται οι θείες ‟Εκδηλώσεις” διαδοχικά σε δύο στήλες, αριστερά και δεξιά (θετική και αρνητική, ή αρσενική και θηλυκή δύναμη).
«Μέσω αυτών των ‟Εκδηλώσεων” ή ‟Εκπορεύσεων” πραγματοποιείται το πέρασμα από το άπειρο στο πεπερασμένο, ‟από την ενότητα στην πληθώρα των μορφών, στη δημιουργία της ύλης”. Με βάση τη δογματική Καββάλα ο θεός δεν είναι άμεσος Δημιουργός του κόσμου. Όλα τα πράγματα έχουν προέλθει από την Πρωταρχική Πηγή, μέσω διαδοχικών Εκπορεύσεων· κάθε Εκπόρευση έχει μικρότερη λαμπρότητα και ακτινοβολία από την προηγούμενη. Έτσι το σύμπαν, που βλέπουμε, είναι ο ‟Εκδηλωμένος Θεός” και το τελικό κατώτερο προϊόν είναι η ύλη, δηλαδή κάτι που είναι ευτελές» (Γ. Γουέστκοτ, σελ. 29)13».
«Στο βιβλίο ‟Η Καββάλα και τα σύμβολά της” αναφέρεται πως αιτία όλης της ‟εκδήλωσης” είναι ο Αΐν ή το Ουδέν, η αρχέγονη πραγματικότητα14. Το Αΐν βρίσκεται πάνω από την πρώτη Σεφίρα. Για να συνειδητοποιήσει τον εαυτό Του, για να αυτοπροσδιοριστεί, το Αΐν γίνεται Αΐν Σοφ, δηλαδή Άπειρο, και στη συνέχεια Αΐν Σοφ Αούρ, δηλαδή απεριόριστο Φως, που συγκεντρώνεται σ’ ένα σημείο, το οποίο αποτελεί την πρώτη Σεφίρα του Δένδρου της Ζωής, το Κέτερ, που είναι η ‟ανεξιχνίαστη μονάδα” που περιέχει ουσιαστικά και δυνητικά όλα τα λοιπά εννέα Σεφιρώθ. Είναι η πηγή και η πρωταρχική αιτία όλων των πραγμάτων (σ. 51-59)».
«Εδώ δεν γίνεται λόγος για δημιουργία, αλλά για ‟εκδήλωση” και ‟ξεδίπλωμα” με τη διαδικασία της ‟κατερχόμενης εκδήλωσης”. Κάθε ‟εκδήλωση” περιέχει σε λανθάνουσα κατάσταση όλα τις επόμενες και αντανακλά όλες τις προηγούμενες (Fortune, σ. 59)».
«Από το Κέτερ, που έχει το όνομα Εχεγιέχ (εγώ είμαι) προήλθε η δεύτερη Σεφίρα, το Χόχμα, που λογίζεται ως το ζωτικό, ενεργοποιό στοιχείο της ύπαρξης, το αρσενικό στοιχείο ή Πνεύμα, που αντιστοιχεί με τον Βισνού, τον Ισβάρα και τον Λόγο. Η τρίτη Σεφίρα, που προήλθε επίσης από το Κέτερ είναι το Μπινά, Αϊμά, η Μητέρα, το στοιχείο που είναι θηλυκό, παθητικό και αρνητικό. Είναι ο Γιεχοβά! Μ’ αυτόν τον τρόπο συμπληρώθηκε η Καββαλιστική Τριάδα ή η ονομαζόμενη ‟Ουράνια Τριάδα”, δηλαδή: Εχεγιέχ, Χοχμα (Πνεύμα) και Μπινά (Μητέρα). (Η Καββάλα και τα Σύμβολά της, σ.60-61)15».
Ο σπουδαιότερος συνεχιστής και στενότερος συγγενής της Καμπαλά είναι η Θεοσοφική Εταιρεία, την οποία ίδρυσε η Έλενα-Πέτροβνα Μπλαβάτσκυ (1831-1891).
Σύμφωνα με το ελληνικό καταστατικό της εταιρείας, σκοπός της είναι: «Ο σχηματισμός πυρήνος της παγκοσμίου αδελφότητος της ανθρωπότητος, άνευ διακρίσεως φυλής, πίστεως, φύλου, τάξεως ή χρώματος» (άρθρο 2).
Θεμελιώδες δόγμα της εταιρείας είναι ότι η Θεοσοφία (παράγεται εκ του Θεός και όφις) είναι «το σύνολον των αληθειών, το οποίον αποτελεί την βάσιν πασών των θρησκειών και δεν δύναται να διεκδικηθεί ως αποκλειστική κυριότης οιασδήποτε εξ αυτών»16.
Η Θεοσοφία διακηρύσσει ότι «καμία θρησκεία δεν είναι πάνω από την αλήθεια», όμως συγχρόνως δέχεται ότι «Η Θεοσοφία είναι η αλήθεια επί της οποίας αναπαύονται όλα τα θρησκεύματα»17, συνεπώς η «αλήθεια» ταυτίζεται με τη Θεοσοφία! Η Θεοσοφία, η οποία διεκδικεί για τον εαυτό της την αυθεντία, υποστηρίζει ότι μέσω αυτής μπορεί κανείς να κατανοήσει καλύτερα τη δική του θρησκεία. Όπως παρατηρεί ο π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος, «Η Θεοσοφία έχει την αυτοσυνειδησία της Θρησκείας, που σε αντίθεση με τις προηγούμενες, απευθύνεται σε ανώτερα εξελιγμένα όντα»18.
Σύμφωνα με τη χαρακτηριστική δήλωση του Leadbeater, συνεργάτου της Annie Besant, δευτέρας προέδρου της Θεοσοφικής Εταιρείας, «…είμαι χριστιανός και επίσκοπος, είμαι όμως εξ ίσου βουδιαστής, καθόσον ωρκίσθην και ανέλαβον υποχρεώσεις, έναντι των οποίων ανεγνώρισα ως οδηγόν τον Βούδαν. Ουδόλως μου επιβάλλεται εκ τούτου η υποχρέωσις να απαρνηθώ οιανδήποτε άλλην θρησκείαν»19.
Ο πλουραλισμός αυτός που κηρύσσει η Θεοσοφία, ανάγεται σε δόγμα (δογματικός πλουραλισμός). Όμως, όποιος δεν αποδέχεται αυτό το δόγμα χαρακτηρίζεται φανατικός ή φονταμενταλιστής. Έτσι η Θεοσοφία, και όσοι την ακολουθούν, αποδεικνύεται μη ανεκτική απέναντι στη διαφορετικότητα, την οποία -υποτίθεται ότι- υποστηρίζει. Φυσικά, όπως φάνηκε από τα παραπάνω, το άλλο στοιχείο που έχουμε εδώ είναι ο συγκρητισμός. Ο συγκρητισμός θεμελιώνεται στο Θεοσοφικό δόγμα «Εν το παν». Αφού όλα είναι ένα, άρα και οι θρησκείες είναι ένα20. Όλες οι θρησκείες θεωρούνται δρόμοι που οδηγούν στο ίδιο τέρμα. Όμως και εδώ η Θεοσοφία δεν είναι ειλικρινής, διότι θεωρεί τον εαυτό της ευρισκόμενο σε ανώτερο εξελικτικό επίπεδο σε σχέση με τις [άλλες] θρησκείες.
Πρέπει να πούμε ότι σύμφωνα με τη Μπλαβάτσκυ, και γενικότερα τον εσωτερισμό, η κοινοποίηση των «εσωτερικών» απόκρυφων διδασκαλιών στους αμύητους, στον «πολύ όχλο», σημαίνει βεβήλωσή τους21. Τα τελευταία όμως χρόνια παρατηρούμε κάποια κοινοποίησή τους. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ομάδες της «Νέας Εποχής» -η Θεοσοφία ανήκει σ’ αυτές- θεωρούν ότι έχει φθάσει ο καιρός για την έλευση του αναμενόμενου από αυτούς «νέου μεσσία της Υδροχοϊκής εποχής» και ήδη από το 1975 περίπου προσπαθούν να μυήσουν όσο το δυνατόν περισσοτέρους. Φυσικά ο πυρήνας των διδασκαλιών, και κυρίως η εφαρμογή τους, δίδεται πάντοτε μόνο σ’ αυτούς που θα προσχωρήσουν και θα μυηθούν. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονισθεί και η διαπλοκή των ομάδων της «Νέας Εποχής» και ειδικότερα της Θεοσοφίας με πολιτικές στοχεύσεις και σχεδιασμούς και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο. Μην ξεχνούμε εξ άλλου ότι η δεύτερη πρόεδρος της Θεοσοφικής Εταιρείας Annie Besant υπήρξε πρόεδρος του πολιτικού κόμματος Indian National Congress πριν από τον Μαχάτμα Γκάντι22.
Το στοιχείο της μυστικότητος και η μεθόδευση των εμπειριών στο πλαίσιο σταδιακών μυήσεων είναι δύο από τα στοιχεία που οδηγούν τους μελετητές του φαινομένου των σεκτών23 στο να κατατάξουν την Θεοσοφία και τις συναφείς ομάδες (Ανθρωποσοφία κ.ά.) μεταξύ των σεκτών. Ειδικότερα κατατάσσονται μεταξύ των νεοϊνδουιστικών γκουρουιστικών οργανώσεων24.
Ολιστικό μοντέλο. Απόλυτος πανθεϊστικός μονισμός
Ερχόμαστε τώρα στο βασικότερο ίσως δόγμα του ευρύτερου αποκρυφιστικού-εσωτεριστικού χώρου. Πρόκειται για το λεγόμενο ολιστικό μοντέλο. Σύμφωνα με τον π. Αντώνιο Αλεβιζόπουλο, «Ένα κοινό χαρακτηριστικό των ομάδων που συμπλέκονται με τη λεγόμενη ‟Νέα Εποχή του Υδροχόου” και του ευρύτερου αποκρυφιστικού χώρου είναι η λεγόμενη ολιστική θεώρηση του κόσμου ή ο απόλυτος μονισμός. Πρόκειται για απόλυτο μονισμό, που τον συναντούμε στις γκουρουιστικές κινήσεις, στο νεογνωστικισμό, στη Θεοσοφία και σε όλες τις ομάδες που υπόσχονται τη διεύρυνση της προσωπικότητας και υπογραμμίζουν τη δύναμη της συνείδησης, στις λεγόμενες ψυχολατρείες»25.
Το ολιστικό μοντέλο προβάλλεται ως ξεπέρασμα του καρτεσιανισμού και της μηχανιστικής αντιλήψεως του κόσμου26.
Η Θεοσοφία ακολουθώντας την Καμπαλά, η οποία συνοψίζει τις δαιμονοδίδακτες πλάνες σε Ανατολή και Δύση από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας, διδάσκει ότι «Υπάρχει μόνο μία απόλυτη Αρχή, από την οποία προήλθαν όλα τα φαινόμενα με εκροή ή ακτινοβολία. ‟Υπάρχει μόνο μία ΟΥΣΙΑ, ένα μόνο ΠΝΕΥΜΑ, μία ΖΩΗ”, ‟το πνεύμα και η ύλη είναι βασικά ένα, δύο όψεις του ΕΝΟΣ” (Μαθήματα της Θεοσοφικής Εταιρείας, πολυγρ., Μάθημα 2). ‟Σε κάθε ον ή οντότητα, ζωή και συνείδηση είναι ταυτόσημα” (Μάθημα 3). ‟Εν τω Παν και δι’ αυτού το Παν και εν αυτώ το Παν” (Τιμ. Τ. Βρατσιάνου, Το Θεοσοφικό έμβλημα, σ. 11)».
«Τα πάντα αποτελούν ‟εκδηλώσεις” του Ενός, αλλά διαφέρουν ως προς το ‟επίπεδο ύπαρξης”, ως προς τον ‟τρόπον συνειδητότητος… Στο ορυκτό και το φυτικό βασίλειο η συνειδητότητα γίνεται φανερή μόνο με την ανταπόκριση στις συνθήκες και στις περιστάσεις” (Μάθημα 2)»27. «Στα μάτια του σοφού όλα είναι Ένα» από πλευράς ουσίας, απλώς ευρίσκονται σε διαφορετικό επίπεδο από πλευράς δονήσεως ή κραδασμών. «Τα πάντα λοιπόν ευρίσκονται σε ενιαία εξελικτική κλίμακα. Η όλη πραγματικότητα κλιμακώνεται από επάνω προς τα κάτω. Ο όλος κόσμος ‟ρέει” από τον Θεό»28.
Ο σκοπός όλων των όντων -και του ανθρώπου- είναι να επανέλθουν στην πρωταρχική «Πηγή», στο «Ένα», στο Αΐν της Καμπαλά. Να διαλυθούν όπως μία σταγόνα στον ωκεανό. Να διαλυθούν όπως η ατομική ψυχή (το ινδουιστικό Άτμαν) στον ωκεανό του Μπράμα [Μπράχμαν ή Μπράχμαν]. Σ’ αυτό συνίσταται η απολύτρωση.
(Το τέλος στο επόμενο)
________________
1. Το κείμενο αυτό αποτελεί τμήμα εισήγησης που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της «ΙΘ’ Πανορθόδοξης Συνδιάσκεψης Εντεταλμένων Ορθοδόξων Εκκλησιών και Ιερών Μητροπόλεων για θέματα αιρέσεων και παραθρησκείας». Η εισήγηση είχε ως θέμα: «Εσωτερισμός και νέο Ωριγενισμός. Τότε και σήμερα».
2. Βλ. Georg Schmid και Georg Otto Schmid (Hrsg.) Kirchen, Sekten, Religionen, Theologischer Verlag Zürich, 72003, σσ. 260-261.
3. Βλ. Panorama der neuen Religiösitat (συλλογικό έργο), Güterschloher Verlagshaus, Gütersloh 2001, σσ. 211-212.
4. Αγγλ. Esotericism, γαλλ. Esotérisme, γερμ. Esoterik.
5. Αγγλ. Occultism, γαλλ. Occultisme, γερμ. Okkultismus.
6. Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου, τ.9, σ. 494,
7. Εγκυκλοπαίδεια Ελευθέρας Τεκτονικής, υπό Νέστορος Χ. Λάσκαρι, εκδ. Στοάς «Όμηρος», εν Αθήναις 1951, σ. 429.
8. Ασπασία Παπαδομιχελάκη, http://www.blavatsky.gr/articles/60-theosophy/98-theosofy.html
(http://www.esoterica.gr/articles/contributions/esoteric/mod_theosophy.htm).
9. Βλ. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Ο Αποκρυφισμός στο φως της Ορθοδοξίας, Αθήνα 1994, σσ. 11-13.
10. Βλ. έντυπο γραμμένο από τον Dr Mathias Pöhlmann με τίτλο Esoterik, εκδ. Evangelische Zentralstelle für Weltanschauungsfragen, Berlin 2003, σ. 3.
11. Βλ. π.χ. δήλωση Ιωάννου Βασιλή, τέκτονος 33ου βαθμού, ο οποίος γράφει: «Ως πηγή της Τεκτονικής παραδόσεως θεωρείται το Ιερόν Βιβλίον του Ζοχάρ, το οποίον περιείχε την κοσμοθεωρίαν των Ιουδαϊκών μυστηρίων…», Ιωάννου Α. Βασιλή 33ου, Διά την κατάρτισιν του Μαθητού Τέκτονος, Α’ Βαθμός, Αθήναι 1977, σ. 56.
12. Σεφίρα ή Σεφιρά (ενικός), Σεφιρώθ (πληθυντικός). Πρόκειται, μάλλον, για παραφθορά της ελληνικής λέξεως σφαίρα.
13. Αυτά, φυσικά, μας θυμίζουν τον Πλωτίνο και τις «Εννεάδες» του, όπως και την ινδουϊστική κοσμολογία. Μας θυμίζουν όμως και τον Ωριγένη και τους οπαδούς του.
14. Η ανεκδήλωτη θεότητα, σύμφωνα με την ορολογία άλλων ομάδων του αποκρυφιστικού χώρου. Ας θυμηθούμε εδώ το AUM (διαβάζεται OM) του Ινδουισμού, που σημαίνει την ανεκδήλωτη θεότητα, την «Πηγή».
15. Βλ. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Ο Αποκρυφισμός…, ένθ’ ανωτ., σσ. 36-39.
16. C. W. Learbeater, Οι διδάσκαλοι και η ατραπός, εκδ. Τετρακτύς, Αθήνα 2000, σ. 494.
17. A Besant - C. Learbeater, Η Ατραπός του Αποκρυφισμού, μετάφρ. Δημητρίου Κ. Ευαγγελίδου, επιμ. Εκδόσεως Κωστή Μελισσαρόπουλου, Αθήναι 1974, σ. 269.
18. Βλ. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Ο Αποκρυφισμός…, ένθ’ ανωτ., σ. 140.
19. A Besant - C. Learbeater, Η Ατραπός…, ένθ’ ανωτ., σσ. 268-269.
20. Βλ. H. Reller, M. Kießig, H. Tschörner (Hrsg.): Hand-buch Religiöser Gemeinschaften. Gütersloh Verlagshaus 41993, σ. 410.
21. Βλ. Έλενας Μπλαβάτσκυ, Η Αδελφότητα των Μυημένων, εκδ. Ιάμβλιχος, Αθήνα 1990, σ. 76.
22. Βλ. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Ο Αποκρυφισμός…, ένθ’ ανωτ., σ. 147.
23. Των συγχρόνων δηλαδή ολοκληρωτικής δομής αιρέσεων, οι οποίες οδηγούν τους οπαδούς-θύματα σε ολοκληρωτική εξάρτηση από τον αρχηγό και την ομάδα.
24. Βλ. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Ο Αποκρυφισμός…, ένθ’ ανωτ., σσ. 46-47 και 147 κ.εξ.
25. Βλ. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, ανέκδοτο κείμενο. Για περισσότερα βλ. στο π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Διαλογισμός ή Προσευχή; Εκδ. Διάλογος, Αθήναι, 21997, σσ. 67-77.
26. Βλ. Fritjof Capra, Η κρίσιμη καμπή, εκδ. Ωρόρα, Αθήνα 1984, σ. 20 και Michel Lacroix, Το «New Age», εκδ. Dominos, Αθήνα 1997, σσ. 36-42.
27. Βλ. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Ο Αποκρυφισμός…, ένθ’ ανωτ., σσ. 133-134.
28. Βλ. π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου, Ο Αποκρυφισμός…, ένθ’ ανωτ., σσ. 194-195.
Περιοδικό «διάλογος»
Ιανουάριος-Μάρτιος 2016, τεύχος 83
Για να γίνετε συνδρομητές στο Περιοδικό "ΔΙΑΛΟΓΟΣ" παρακαλούμε καλέστε στο 2106396665
Login