Ευθύνη του Δημοσίου σε περίπτωση βλάβης από Εμβολιασμό!

Εὐθύνη τοῦ Δηµοσίου
σέ περίπτωση βλάβης ἀπό Ἐµβολιασµό!

πηγή: https://www.agnikolaos.gr/

Στήν πρόσφατη ἀπόφαση του (622/2021) τό Συµβούλιο τῆς Ἐπικρατείας (στό ἑξῆς ΣτΕ) ἔκρινε, ὅτι σέ περίπτωση βλάβης τῆς ὑγείας προσώπου συνεπείᾳ ἐµβολιασµοῦ, ὁ παθῶν δικαιοῦται ἀποζηµίωση ἀπό τό Ἑλληνικό Δηµόσιο, καί, µάλιστα, ἀνεξάρτητα ἀπό τήν ὕπαρξη ἤ µή ἰατρικοῦ σφάλµατος.

Ἡ ὑπόθεση πού ἤχθη ἐνώπιον τοῦ ΣτΕ εἶχε ὡς ἑξῆς: Ἕνα ἀνήλικο κορίτσι κατόπιν τοῦ ὑποχρεωτικοῦ ἐµβολιασµοῦ της µέ τό ἐµβόλιο MMR ΙΙ (τριδύναµο ἐµβόλιο ἱλαρᾶς, παρωτίτιδας καί ἐρυθρᾶς) νόσησε ἀπό παρεγκεφαλίτιδα, σπανιότατη (1:1.000.000 δόσεων ἐµβολίου) ἀνεπιθύµητη ἐνέργεια τοῦ ἐµβολίου αὐτοῦ, καί ἐν τέλει ἐκοιµήθη. Ἤδη πρό τοῦ θανάτου της, ἡ µητέρα της ἄσκησε ἀγωγή ἐνώπιον τοῦ Διοικητικοῦ Πρωτοδικείου Ἀθηνῶν, προβάλλοντας ὡς κύρια βάση τῆς ἀγωγῆς της τόν ἰσχυρισµό, ὅτι τό Ἑλληνικό Δηµόσιο ὑπέχει εὐθύνη, λόγῳ παράνοµου ἐµβολιασµοῦ, πού πραγµατοποιήθηκε ἀπό τούς ἰατρούς ἑνός Δήµου, στό πλαίσιο τῆς ἐνάσκησης τοῦ δηµοσίου λειτουργήµατός τους. Ζήτησε δέ νά ἐπιδικαστεῖ στήν ἀνήλικη κόρη της χρηµατική ἱκανοποίηση λόγῳ ἠθικῆς βλάβης.

Ὅπως ἔχουµε γράψει καί ἄλλοτε, ἠθική βλάβη εἶναι «ἡ µή ἀποτιµητή σέ χρῆµα ζηµία, πού ὑφίσταται τό πρόσωπο ἀπό τήν προσβολή τῶν ἔννοµων ἀγαθῶν του, εἴτε περιουσιακῶν, εἴτε µή περιουσιακῶν»¹ (βλ. ἄρθρο 932 τοῦ Ἀστικοῦ Κώδικα). Στήν προκειµένη περίπτωση, ἀναµφισβήτητα τό κορίτσι ὑπέστη ἀνεπανόρθωτη βλάβη τῆς ὑγείας του καί ἀπεβίωσε συνεπείᾳ τοῦ ἐµβολιασµοῦ. Τό γεγονός αὐτό δέν ἀµφισβητήθηκε ἀπό τό Δικαστήριο. Ἐκεῖνο πού ἀπασχόλησε ἦταν τό ἐάν µπορεῖ νά καταλογιστεῖ στό Ἑλληνικό Δηµόσιο εὐθύνη γιά τή βλάβη αὐτή, ὥστε νά ὑποχρεοῦται τό Δηµόσιο νά καταβάλλει χρηµατική ἱκανοποίηση λόγῳ ἠθικῆς βλάβης.

Ἡ εὐθύνη Δηµοσίου νά ἀποζηµιώσει πολίτη γιά ζηµία, πού αὐτός ὑπέστη ἀπό τή δράση τῶν δηµοσίων ὀργάνων κατά τήν ἄσκηση δηµόσιας ἐξουσίας, ὀνοµάζεται ἀστική εὐθύνη τοῦ Δηµοσίου καί θεµελιώνεται στήν ἀρχή τῆς νοµιµότητας. Διέπεται δέ ἀπό τίς διατάξεις τῶν ἄρθρων 105 καί 106 ΕισΝΑΚ, πού προβλέπουν τά ἑξῆς:

Ἄρθρο 105: Γιά παράνοµες πράξεις ἤ παραλείψεις τῶν ὀργάνων τοῦ Δηµοσίου κατά  τήν  ἄσκηση  τῆς δηµόσιας ἐξουσίας, πού τούς ἔχει ἀνατεθεῖ, τό Δηµόσιο ἐνέχεται σέ ἀποζηµίωση, ἐκτός ἄν ἡ πράξη ἤ ἡ παράλειψη ἔγινε κατά παράβαση διάταξης, πού ὑπάρχει γιά χάρη τοῦ γενικοῦ συµφέροντος. Μαζί µέ τό δηµόσιο εὐθύνεται ἐξ ὁλοκλήρου καί τό ὑπαίτιο πρόσωπο, µέ τήν ἐπιφύλαξη τῶν εἰδικῶν διατάξεων γιά τήν εὐθύνη τῶν ὑπουργῶν.

Ἄρθρο 106: Οἱ  διατάξεις τῶν δύο προηγούµενων ἄρθρων ἐφαρµόζονται καί γιά τήν εὐθύνη τῶν Δήµων, τῶν Κοινοτήτων ἤ τῶν ἄλλων Νοµικῶν Προσώπων Δηµοσίου Δικαίου ἀπό πράξεις ἤ παραλείψεις τῶν ὀργάνων, πού βρίσκονται στήν ὑπηρεσία τους».

Κατά τήν ἔννοια τῶν ἀνωτέρω διατάξεων, εὐθύνη τοῦ Δηµοσίου πρός ἀποζηµίωση στοιχειοθετεῖται γιά κάθε παράνοµη πράξη ἤ παράλειψη τῶν δηµοσίων ὀργάνων κατά τήν ἄσκηση δηµόσιας ἐξουσίας.

Ἡ δράση τῶν Δηµοσίων ὀργάνων µπορεῖ νά ἀφορᾶ ὄχι µόνο ἐκτελεστές διοικητικές πράξεις ἀλλά καί ὑλικές ἐνέργειες ἤ παραλείψεις, ἐφ’ ὅσον οἱ ὑλικές αὐτές ἐνέργειες ἤ παραλείψεις συνάπτονται µέ τήν ὀργάνωση καί τή λειτουργία Δηµοσίων Ὑπηρεσιών². Παράδειγµα ὑλικῆς ἐνέργειας ὀργάνων τοῦ Δηµοσίου κατά τή λειτουργία τῶν Δηµοσίων Ὑπηρεσιῶν εἶναι καί ὁ ἐµβολιασµός τῶν πολιτῶν.

Ἀπαραίτητη προϋπόθεση τῆς ἀστικῆς εὐθύνης τοῦ Δηµοσίου εἶναι ἡ ὕπαρξη αἰτιώδους συνάφειας µεταξύ τῆς παράνοµης διοικητικῆς πράξης, παράλειψης ἤ ὑλικῆς ἐνέργειας τοῦ δηµοσίου ὀργάνου καί τῆς ἐπελθούσας ζηµίας. Αἰτιώδης συνάφεια συντρέχει, ὅταν κατά τά διδάγµατα τῆς κοινῆς πείρας, ἡ ἐνέργεια τοῦ δηµοσίου ὀργάνου εἶναι πρόσφορη καί µπορεῖ ἀντικειµενικά κατά τή συνήθη καί κανονική πορεία τῶν πραγµάτων καί χωρίς τή µεσολάβηση ἄλλου περιστατικοῦ νά ἐπιφέρει τή ζηµία, ἡ ὁποία ἐπῆλθε στή συγκεκριµένη περίπτωση³.

Παραδοσιακά, ὁ πολίτης µπορεῖ νά ἀξιώσει ἀποζηµίωση γιά ζηµία, πού αὐτός ὑπέστη ἀπό τή δράση δηµοσίου ὀργάνου κατά τήν ἄσκηση δηµόσιας ἐξουσίας, ὅταν ἡ πράξη (ἤ παράλειψη) τοῦ δηµοσίου ὀργάνου εἶναι παράνοµη. Ὅταν παραβιάζει, δηλαδή, κανόνα δικαίου, πού ἔχει θεσπιστεῖ γιά τήν προστασία ἀτοµικοῦ δικαιώµατος ἤ ἔννοµου συµφέροντος (ἀπόφαση ΣτΕ 969/2008). Ἐπίσης, ὅταν, χωρίς νά παραβιάζεται συγκεκριµένη νοµοθετική διάταξη, «παραλείπονται τά ἰδιαίτερα καθήκοντα καί ὑποχρεώσεις πού, ἀπό τή νοµοθεσία καί τά δεδοµένα τῆς κοινῆς πείρας καί τίς ἀρχές τῆς καλῆς πίστης, προσιδιάζουν στή συγκεκριµένη ὑπηρεσία».

Στήν ἐξεταζόµενη ὑπόθεση, ἡ ἐνάγουσα µητέρα ἰσχυρίστηκε, ὅτι ὁ ὑποχρεωτικός ἐµβολιασµός τῶν µαθητῶν εἶναι παράνοµος καί ἀντίθετος πρός τό Σύνταγµα, τήν Εὐρωπαϊκή Σύµβαση Δικαιωµάτων τοῦ Ἀνθρώπου καί τόν Κώδικα Ἰατρικῆς Δεοντολογίας. Ἰσχυρίστηκε, ἐπίσης, ὅτι εἶναι παράνοµη ἡ παράλειψη νοµοθετικῆς πρόβλεψης ἑνός συστήµατος ἀποζηµίωσης γιά βλάβη ἤ θάνατο ἀπό ἐµβολιασµό.

Τό Δικαστήριο δέχθηκε, ὅτι εἶναι συνταγµατικῶς θεµιτή καί νόµιµη ἡ πραγµατοποίηση ἐµβολιασµοῦ, ὅταν ὁ ἐµβολιασµός διενεργεῖται µέ σκοπό τήν προστασία τῆς Δηµόσιας Ὑγείας καί ἐφ’ ὅσον προβλέπεται αὐτός (ὁ ἐµβολιασµός) «ἀπό εἰδική νοµοθεσία, υἱοθετοῦσα ἔγκυρα καί τεκµηριωµένα ἐπιστηµονικά, ἰατρικά καί ἐπιδηµιολογικά πορίσµατα στόν ἀντίστοιχο τοµέα, µέ δυνατότητα ἐξαιρέσεως ἀπό αὐτόν σε εἰδικές ἀτοµικές περιπτώσεις, γιά τίς ὁποῖες αὐτός ἀντενδείκνυται». Τόνισε δέ, ὅτι στήν προκειµένη περίπτωση ἡ βλάβη τῆς ὑγείας τοῦ κοριτσιοῦ δέν ὀφείλεται «σέ παρεµβαλλοµένη παράνοµη πράξη ἤ παράλειψη (ὅπως π.χ. χορήγηση ἐλαττωµατικοῦ ἤ ἀκαταλλήλου σκευάσµατος ἤ πληµµέλειες κατά τήν διενέργεια τοῦ ἐµβολιασµοῦ)», ἀλλά σέ νόµιµη ἐνέργεια τῶν ἰατρῶν. Σηµείωσε, ἐπίσης, πώς ἡ µή πρόβλεψη εἰδικοῦ ἀποζηµιωτικοῦ καθεστῶτος γιά τίς περιπτώσεις βλάβης συνεπείᾳ ἐµβολιασµοῦ «δέν συνιστᾶ παράλειψη νοµοθετήσεως, δυναµένη νά στοιχειοθετήσει ἀξίωση ἀποζηµιώσεως κατά τό ἄρθρο 105 ΕισΝΑΚ».

Ἐν τέλει τό Δικαστήριο ἔκρινε, πώς ὁ ὑποχρεωτικός ἐµβολιασµός τῶν παιδιῶν δέν εἶναι παράνοµος. Ἀναγνώρισε, ὅµως, ὅτι τό Δηµόσιο εὐθύνεται γιά ζηµιογόνες πράξεις τῶν ὀργάνων του, ὄχι µόνο παράνοµες, ἀλλά καί νόµιµες.

Πρώτη ἡ ἱστορική ἀπόφαση τῆς Ὁλοµέλειας τοῦ ΣτΕ 1501/2014 καθιέρωσε τή δυνατότητα ἀποκατάστασης τῆς ζηµίας τοῦ πολίτη, πού ἀπορρέει ἀπό νόµιµες ἐνέργειες τοῦ Δηµοσίου. Θεµελίωσε δέ τή δυνατότητα αὐτή στήν ἀρχή τῆς ἰσότητας τῶν πολιτῶν ἐνώπιον τῶν δηµοσίων βαρῶν (ἄρθρο 4 παρ. 5 τοῦ Συντάγµατος) καί στήν συνταγµατικά κατοχυρωµένη κοινωνική καί ἐθνική ἀλληλεγγύη (ἄρθρο 25 παρ. 4 τοῦ Συντάγµατος). Τόνισε, ὅµως, ἡ ἀνωτέρῳ ἀπόφαση, ὅτι σέ αὐτή τήν περίπτωση δέν ἀποκαθίσταται κάθε ζηµία, ἀλλά µόνο ἡ ζηµία πού εἶναι «ἰδιαίτερη καί σπουδαία» καί ἡ ὁποία συνιστᾶ «ὑπέρβαση τῶν ὁρίων θυσίας», πού εἶναι δεκτό νά ὑφίσταται ὁ πολίτης ἀπό τήν ἔννοµη τάξη.

Ἡ πρόσφατη ἀπόφαση τοῦ ΣτΕ 622/2021 ἐπεξέτεινε τό δικαίωµα ἀποκατάστασης τῆς ζηµίας, πού ἐπῆλθε ἀπό νόµιµη κρατική δράση στήν περίπτωση τοῦ νόµιµου ὑποχρεωτικοῦ ἐµβολιασµοῦ. Συγκεκριµένα, εἶπε τό Δικαστήριο: «Σέ περίπτωση, πού ἐπέλθει εὐθέως βλάβη τῆς ὑγείας προσώπου συνεπεία τῆς συνταγµατικῶς θεµιτῆς καί νοµίµου πραγµατοποιήσεως ἐµβολιασµοῦ (δηλαδή ἐµβολιασµοῦ διενεργούµενου µέ σκοπό τήν προστασία τῆς δηµόσιας ὑγείας συλλογικῶς καί ἀτοµικῶς καί προβλεπόµενου ἀπό εἰδική νοµοθεσία, υἱοθετοῦσα ἔγκυρα καί τεκµηριωµένα ἐπιστηµονικά, ἰατρικά καί ἐπιδηµιολογικά πορίσµατα στόν ἀντίστοιχο τοµέα, µέ δυνατότητα ἐξαιρέσεως ἀπό αὐτόν σέ εἰδικές ἀτοµικές περιπτώσεις, γιά τίς ὁποῖες αὐτός ἀντενδείκνυται), ἤτοι βλάβη, µή ὀφειλοµένη σέ παρεµβαλλοµένη παράνοµη πράξη ἤ παράλειψη (ὅπως π.χ. χορήγηση ἐλαττωµατικοῦ ἤ ἀκαταλλήλου σκευάσµατος ἤ πληµµέλειες κατά τήν διενέργεια τοῦ ἐµβολιασµοῦ), ἀνακύπτει εὐθέως ἐκ τοῦ ἄρθρου 4 παρ. 5 σέ συνδυασµό καί µέ τό ἄρθρο 25 παρ 4 τοῦ Συντάγµατος εὐθύνη τοῦ κράτους πρός εὔλογη ἀποκατάσταση τῆς ζηµίας τοῦ παθόντος, ὑπό τήν ἔννοια τῆς ἀποκαταστάσεως τόσο τῆς τυχόν ὑλικῆς ὅσον καί, κάτ’ ἀνάλογη ἐφαρµογή τοῦ ἄρθρου 932 ΑΚ, τῆς ἠθικῆς βλάβης του. Τοῦτο δέ, διότι, στίς περιπτώσεις αὐτές, ἡ προκαλούµενη ἀπό τήν πραγµατοποίηση τοῦ ἐµβολιασµοῦ βλάβη συνιστᾶ ὑπέρµετρη θυσία γιά τόν παθόντα (βλάβη ὑγείας καί προσβολή προσωπικότητος), χάριν τοῦ συµφέροντος τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου».

Ἡ ἐξεταζόµενη ἀπόφαση τοῦ ΣτΕ µπορεῖ νά ἀποδειχθεῖ ἰδιαίτερα σηµαντική στήν περίπτωση τοῦ ἐµβολιασµοῦ κατά τοῦ κορώνα-ἰοῦ. Κατά πρῶτον, διότι ἀπό τήν ἀπόφαση αὐτή συνάγεται, ὅτι ὁ ἐµβολιασµός κατά τοῦ κορώνα-ἰοῦ δέν εἶναι νόµιµος, ἀφοῦ δέν στηρίζεται σέ «εἰδική νοµοθεσία, υἱοθετοῦσα ἔγκυρα καί τεκµηριωµένα ἐπιστηµονικά, ἰατρικά καί ἐπιδηµιολογικά πορίσµατα», ἀλλά ἔχει λάβει προσωρινά ἄδεια κυκλοφορίας ὑπό αἵρεση. Μέχρι τήν ὁλοκλήρωση τῶν κλινικῶν δοκιµῶν τῶν ἐµβολίων, τό 2023, δέν θά ἔχουµε ἔγκυρα καί τεκµηριωµένα ἰατρικά πορίσµατα σχετικά µέ τήν ἀσφάλεια καί τήν ἀποτελεσµατικότητά τους.

Κατά δεύτερον, καί ἄν ἀκόµα ὁ ἐµβολιασµός κατά τοῦ κορώνα-ἰοῦ παράνοµα θεωρηθεῖ νόµιµος, καί ἄν ἀκόµα καταστεῖ ὑποχρεωτικός, ἡ παροῦσα ἀπόφαση τοῦ ΣτΕ µπορεῖ νά ἀποτελέσει ἔρεισµα γιά τήν ἀποζηµίωση ἀπό τό Κράτος ὅλων, ὅσοι ὑπέστησαν ἤ θά ὑποστοῦν βλάβη στήν ὑγεία τους ἤ ἔχασαν τή ζωή τους συνεπείᾳ τοῦ ἐµβολιασµοῦ!

Ἀπό τήν ἄλλη µεριά, χρειάζεται µεγάλη προσοχή καί ἐπαγρύπνηση, διότι ἔµµεσα ἡ ἐξεταζόµενη ἀπόφαση τοῦ ΣτΕ νοµιµοποιεῖ τόν ὑποχρεωτικό ἐµβολιασµό, ἐνῶ, ὅπως ἔχει τονιστεῖ, ὁ ἐµβολιασµός προϋποθέτει τήν ἐνηµερωµένη συναίνεση καί δέν µπορεῖ νά ἐπιβάλλεται πιεστικά. Ὅπως ὀρθά τονίζει ὁ δικηγόρος, κ. Ἰωάννης Κουτσοῦκος: «ἄν νόµιµες καί θεµιτές δραστηριότητες µπορεῖ νά εἶναι ζηµιογόνες, ἡ καθιέρωση µιᾶς µορφῆς εὐθύνης γιά τίς πιό σοκαριστικές µορφές βλάβης ἐµπεδώνει τήν ἀποδοχή ἀπό τούς πολῖτες τῆς θεµιτῆς, ἀλλά ἐνίοτε ζηµιογόνου, διοικητικῆς δραστηριότητας, ἐν προκειµένῳ τοῦ ὑποχρεωτικοῦ ἐµβολιασµοῦ»⁴.

Ὁ συνταγµατολόγος, κ. Τάκης Βιδάλης, συµπληρώνει⁵: «Ἡ διάκριση µεταξύ «νόµιµων» καί «παράνοµων» πράξεων καί ἡ ἀναγνώριση ἀξιώσεων ἀποζηµίωσης γιά τίς πρῶτες, φαίνεται νά ὑπονοεῖ ὅτι, σέ εἰρηνική ἐποχή, ὁ νόµος µπορεῖ νά θέτει τούς πολῖτες σέ κίνδυνο, ἀκόµη καί παρά τή θέλησή τους, ἀκόµη καί ἄν ὁ κίνδυνος µπορεῖ νά σηµαίνει θάνατο(!)». Καί συνεχίζει ὁ κ. Βιδάλης: «Γι’ αὐτό χρειάζεται νά εἴµαστε ὑποψιασµένοι: α) «νόµιµες» εἶναι µόνον οἱ πράξεις, πού βασίζονται σέ ἀναµφισβήτητα συνταγµατικούς νόµους, ὄχι ὅποιες καλύπτονται ἀπό τή νοµιµοφάνεια αὐθαίρετων ἀποφάσεων κρατικῶν ὀργάνων καί β) ὁπωσδήποτε τό κράτος δέν µπορεῖ νά ἐκθέτει καταναγκαστικά τους πολῖτες του σέ κινδύνους «γιά τό καλό τους»…»!

Ἀκόµα χειρότερο εἶναι τό γεγονός, ὅτι τό Ἑλληνικό Κράτος θέτει σέ κίνδυνο τούς πολῖτες «γιά τό καλό τῶν συνανθρώπων τους», «γιά νά προστατεύσουµε, ὅσους ἀγαπᾶµε», ὅπως ἀκούγεται στίς διαφηµιστικές καµπάνιες. Τό Ἑλληνικό Κράτος ἐκµεταλλεύεται τήν Ἑλληνική κοινωνική ἀλληλεγγύη, τούς ἰσχυρούς δεσµούς τῆς Ἑλληνικῆς οἰκογένειας, τό φιλότιµο καί τό συναίσθηµα τοῦ Ἕλληνα πολίτη, ἀκόµα καί τή στενή σχέση του µέ τήν Ἐκκλησία καί τούς Ποιµένες της, µέ σκοπό νά «περάσει» ἕνα ἐπικίνδυνο πειραµατικό ἐµβόλιο. Τό ἐρώτηµα εἶναι: Ἕως πότε θά ἀνεχόµαστε νά µᾶς χειραγωγοῦν καί νά µᾶς ἐµπαίζουν; Μήπως εἶναι ὥρα, ἐπί τέλους, νά ἀντιδράσουµε;

Ζωή Ἀγγελικούδη
Νοµικός

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Ἄρθρου 228-229

Αὔγουστος-Σεμπτέμβριος 2021

 _____________________

Ὑποσηµειώσεις:

1. Ἀπόστολου Σ. Γεωργιάδη, Ἐνοχικό Δίκαιο - Γενικό Μέρος, Ἐκδόσεις Π.Ν. Σάκκουλας Δίκαιο καί Οἰκονοµία, Ἀθήνα 1999, σ. 611.

2. Ἀντώνη Π. Αργυροῦ, [Ἐµβολιασµός]: Εὐθύνη τοῦ Δηµοσίου πρός ἀποκατάσταση Ἠθικῆς Βλάβης ἀπό νόµιµη πράξη, https://lawnet.gr/law-news/emvoliasmos-efthyni-tou-dimosiou-pros-apokatastasi-ithikis-vlavis-apo-nomimi-praxi/

3. Ἀντώνη Π. Ἀργυροῦ, ε.α.

4. Ἡ ἔντονη γραφή εἶναι ἀπό τό πρωτότυπο: Ἰωάννη Κουτσούκου, ΣτΕ 622/2021: https://www.syntagmawatch.gr/trending-issues/ste-622-2021-mia-apofasi-yper-tou-emvoliasmou/

5. Τάκης Βιδάλης, https://www.syntagmawatch.gr/trending-issues/sxolio-gia-thn-apofash-ste-622-2021/

 

Αναδημοσίευση από:
https://www.agnikolaos.gr/articles/1105-eythyni-toy-dimosiou-se-periptosi-vlavis-apo-emvoliasmo