Ιουλιανός ο Παραβάτης

ΝΕΟΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΙΑ
Το σύγχρονο «προσωπείο» του αντιχρίστου

Ιουλιανός ο Παραβάτης
β'  Ο χαρακτήρας του
Πηγή: Περιοδικόν "Η Δράσις μας"

Πριν παραθέσουμε κρίσεις μεταγενεστέρων ιστορικών για τον χαρακτήρα του Ιουλιανού, ας δούμε πως τον περιγράφει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, η μεγάλη, ευγενική και πνευματική αυτή προσωπικότητα που τον γνώρισε, μαζί με τον Μ. Βασίλειο, κατά την εξάμηνη παραμονή του στην πόλη των Αθηνών (Μάιο-Νοέμβριο του 355). Εγώ, γράφει ο άγιος Γρηγόριος, αυτά που οι άλλοι τα είδαν στο πρόσωπο του Ιουλιανού όταν πια έγινε αυτοκράτορας, τα έβλεπα κατά κάποιον τρόπο και από μακριά, από τότε που ήμουν μαζί του στις Αθήνες. Διότι ήλθε εκεί μετά τα όσα έγιναν στον αδελφό του (Σ.Σ. εννοεί την καταδίκη του αδελφού του Γάλλου σε θάνατο το 354), αφού ζήτησε και έλαβε προς τούτο άδεια από τον βασιλέα. Ο λόγος της αφίξεώς του στις Αθήνες ήταν διπλός: Ο ένας, περισσότερο ευπρεπής, ήταν η φήμη της Ελλάδος και των εκεί εκπαιδευτηρίων. ο άλλος, περισσότερο μυστικός και γνωστός μόνο σε λίγους, ήταν να συναναστρέφεται τους υπάρχοντες στη πόλη θύτες των ειδώλων και απατεώνες, που συμφωνούσαν με τις αντιλήψεις του, καθόσον δεν είχε ακόμη ελευθερία δράσεως η ασέβεια (η ειδωλολατρία). Τότε λοιπόν εγώ, συνεχίζει ο άγιος Γρηγόριος, δεν γνωρίζω να έγινα μάντης κακός για τον άνδρα, αν και ήταν ένας από τους εκ φύσεως όχι καλούς γύρω από αυτά τα πράγματα. Αλλά με έκανε προφητικό «η του ήθους ανωμαλία» και ο περισσός εκφυλισμός του, εάν βέβαια υπάρχει «μάντις άριστος», που γνωρίζει να μαντεύει «καλώς».

Στη συνέχεια δίνει μια λεπτομερή περιγραφή της όλης αναστροφής του και προσθέτει: Δεν μου φαινόταν ότι είναι καλό «σημείον» ο λόγος του που σταματούσε και διακοπτόταν με ξεφυσήματα, οι άτακτες και βλακώδεις ερωτήσεις του και οι καθόλου καλύτερες απαντήσεις του, που αντέφασκαν μεταξύ τους και δεν ήσαν σταθερές. και οι οποίες ούτε προχωρούσαν προοδευτικά, όπως απαιτούσε η τάξη της εκπαιδεύσεως. Τον Ιουλιανό, συνεχίζει ο άγιος Γρηγόριος, τον είδα πριν από τα έργα, όπως τον γνώρισα και όταν ήταν στα πράγματα. Και αν ήσαν παρόντες μερικοί από αυτούς που ήσαν τότε μαζί μου και είδαν και άκουσαν, δε θα δυσκολεύονταν να μαρτυρήσουν. σ' εκείνους (που ήσαν τότε μαζί μου) όταν τα είδα αυτά, είπα αμέσως. «Πόσο μεγάλο κακό τρέφει η πολιτεία των Ρωμαίων!». Και προφήτευσα και ευχήθηκα να φανώ ψευδοπροφήτης του εαυτού μου1.

Ο ιστορικός Σωζομενός, σχολιάζοντας τη βιαιότητα του χαρακτήρα του Ιουλιανού, γράφει ότι έμοιαζε με ταύρο. Οι δε καλλιεργημένοι Αντιοχείς, αντιδρώντας στις βλακώδεις απαιτήσεις του για να συμμετάσχουν στις ειδωλολατρικές τελετές και στις σπασμωδικές απειλές του, τον περιγελούσαν για την ηλίθια φυσιογνωμία του και ιδιαίτερα για τον αλλόκοτο πώγωνά του και για τις ανόητες επιλογές του. Αυτός δε, αντί ν' απολογηθεί για τις κατηγορίες του λαού, έγραψε το αυτοσαρκαστικό έργο «Μισοπώγων», που ειρωνευόταν τον εαυτό του2!...

Για τον βίαιο και οργίλο χαρακτήρα του Ιουλιανού ο άγιος Γρηγόριος αναφέρει ότι, όταν δίκαζε, γέμιζε τα ανάκτορα με κραυγές και σεισμούς, σαν να ήταν αυτός εκείνος που βασανιζόταν και δικαζόταν και όχι ότι έρχεται να βοηθήσει τους άλλους, που υφίστανται αυτά (...). Πολλούς, ακόμη και τους πιο αγροίκους, που προσέρχονταν σ' αυτόν δημόσια για να επιτύχουν κάτι απ' αυτά που οι άνθρωποι παρακαλούν τους βασιλείς, κτυπώντας τους με γροθιές και κλωτσώντας τους με τα πόδια, τους μεταχειριζόταν τόσο άσχημα, ώστε εκείνοι να είναι ευχαριστημένοι όταν δεν πάθαιναν τίποτε το χειρότερο5!

Για να μη νομίσουν οι υπέρμαχοι του Ιουλιανού ότι ο άγιος Γρηγόριος είναι φανατικός εχθρός του, ας διαβάσουν τις υπ' αρ. 67, 68, 69 επιστολές του προς τον Ιουλιανό, για να δουν πως εκφράζεται γι' αυτόν4.

Ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας γράφει ότι για τον Ιουλιανό, και για καθένα που θέλει να έχει τις ίδιες αντιλήψεις μ΄ αυτόν, ισχύει ο λόγος του Κυρίου. όταν λαλεί το ψέμα, το βγάζει από μέσα του και το λέγει, διότι είναι ψεύστης και πατέρας του ψεύδους και δεν στέκεται στην αλήθεια (Ιω. η' 44). Είναι επομένως δύσκολο, συμπεραίνει ο άγιος Κύριλλος, ή μάλλον αδύνατο, από στόματα ειδωλολατρών, εθνικών και νου γεμάτο από διαβολική ενέργεια να μπορέσει να πηγάσει η αλήθεια5. Αλλού ονομάζει τον Ιουλιανό «φιλεγκλήμονα και φιλαίτιον», άνθρωπο που αγαπά να βρίσκει εγκλήματα, να καταγγέλλει και να κατηγορεί, του οποίου ο τρόπος της εναντίον των Χριστιανών κατηγορίας είναι καλπασμός αλόγου. Μολονότι δε ο Ιουλιανός είχε εύστροφη γλώσσα και θαυμαστή κομψότητα στο λόγο, καταφέρθηκε με θρασύτητα εναντίον του πλήθους των αγίων6.

Κατά τον Κωνστ. Παπαρρηγόπουλο ο Ιουλιανός είχε πολλά προσόντα, δια των οποίων οι άνθρωποι συνήθως μεν ευδοκιμούν, κάποτε δε και μεγαλουργούν. «ενός μόνον εστερείτο, της ζύμης εκείνης, ης άνευ ο άριστος των σίτων δεν παράγει άρτον αγαθόν. της ζύμης», την οποία κατέχουν πολλές φορές οι απλούστεροι των ανθρώπων, την οποία όμως παραδόξως δεν έχουν οι ευφυέστεροι, και την οποία ονομάζουμε «κοινόν νουν»7.

Ο Ιουλιανός ήταν πράγματι πρόσωπο τραγικό, με ταραγμένο ψυχικό κόσμο, γεμάτο από φοβερά ψυχολογικά συμπλέγματα, με ισχυρές παρορμήσεις εκδικήσεως. Παρακαλούσε επί ώρες τους ανύπαρκτους θεούς του να θανατώσουν τον εξάδελφό του αυτοκράτορα Κωνστάντιο, τον οποίο μισούσε θανάσιμα. Όταν όμως το 355 ο αυτοκράτορας Κωνστάντιος τον αναγόρευσε Καίσαρα, ξέχασε το μίσος και του έπλεκε εγκώμια! Έγραψε μάλιστα για τον φονιά όλων των στενών συγγενών του «Εγκώμιον εις τον αυτοκράτορα Κωνστάντιον»!  Όμως «ευθύς μετά την αναρρίχησή του στον αυτοκρατορικό θρόνο έστησε φοβερά δικαστήρια για να τιμωρήσει τους αντιπάλους του (...).Οι ποινές που επέβαλε ήταν φοβερές, τους πιο πολλούς καταδίκασε στον δια πυράς θάνατον!» 8

Εκτός από την κτυπητή αντίθεση που υπήρχε στον χαρακτήρα του, μεταξύ των χαρισμάτων που είχε και της πλήρους αποτυχίας των προσπαθειών του, μερικοί επεσήμαναν ότι υπήρξε ένας από τους «μεγάλους ηττημένους» της ιστορίας, χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι πρέπει να νοσταλγούμε τις ιδέες και τα σχέδιά του, όπως καθόλου δε νοσταλγούμε τον «μεγάλο ηττημένο» της Ιστορίας ηγέτη των ναζί Χίτλερ και σφαγέα του 20ου αιώνα. Ο τραγικός Ιουλιανός όχι μόνο δεν συμβάδισε, αλλά και συγκρούσθηκε με τον κόσμο της εποχής του. διότι ακριβώς βρισκόταν πίσω και όχι μπροστά από την εποχή του, όπως θέλουν να τον παρουσιάσουν οι κατ' όνομα προοδευτικοί του καιρού μας. Η περίπτωσή του αποτελεί θαυμάσιο υλικό για τους ψυχολόγους και ψυχαναλυτές9.

Είναι τραγικό, αλλά και πολύ επικίνδυνο για τον πολιτισμό μας, το ότι βρίσκονται σήμερα άνθρωποι, οι οποίοι, επειδή θέλουν να πολεμήσουν την Εκκλησία του Χριστού, κάνουν τον Ιουλιανό λάβαρο, σημαία και ήρωά τους!...

 ν. π. β.

               
1.       Γρ. Θεολόγου, Λογ. 5, Κατά Ιουλιανού βασιλέως στηλιτευτικός β' 23,24 PG 35, 692Α-693Α.
2.       Ερμείου Σωζομενού Σαλαμινίου, Εκκλησιαστική Ιστορία, Βιβλ. 5, κεφ. 19 PG 67, 1272 BC.
3.       Γρ. Θεολόγου, ο.π., 21 PG 35, 689B.
4.       Γρ. Θεολόγου, Επιστ. 67, 68, 69 Ιουλιανώ PG 37, 132-133.
5.       Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Κατά Ιουλιανού Λογ. Δ' PG 76, 676 ΑΒ.
6.       Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Κατά Ιουλιανού, Λογ. Ε' και ΣΤ' PG 76, 732 Β, 780 Β.
7.       Κωνστ. Παπαρρηγοπούλου, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, εν Αθήναις 1862, Τομ. Β', βιβλ. 11, σελ. 637.
8.       Βλ. Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Η ψυχοπαθολογία του Ιουλιανού του Παραβάτη, εις Περιοδ. «Διάλογος», τ. 22, Οκτ.-Δεκ. 2000, σελ. 34-35.
9.       Βλ. περισσότερα εις Γιάννη Κ. Τσέντου, μν. έργ. σελ.40-42.