Πρόλογος σ' ένα μεγάλο βιβλίο

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
σ' ένα μεγάλο και άγιο βιβλίο

Για το βιβλίο του Ιωάννη Ιανολίδε ήξερα ελάχιστα πράγματα. Είχα διαβάσει μερικά κομμάτια στο διαδίκτυο και δύο κεφάλαια στο χριστιανικό περιοδικό Orthodox Word (Ορθόδοξος Λόγος) της αδελφότητας της Μονής του αγίου Γερμανού, από την Platina, California. Είναι συγκλονιστικά αποσπάσματα, τα οποία ο Ιωάννης Ιανολίδε -ο Θεός να τον αναπαύσει μαζί με τους αγίους Του- τα βγάζει από τον Θησαυρό της αγίας καρδιάς του, σαν μαθητής και φίλος του Βαλερίου Γκα­φένκου, του αγίου των φυλακών, όπως τον ξέρουμε όλοι, που τον είχαμε γνωρίσει.

Το βιβλίο «Επιστροφή στον Χριστό» είναι μια αληθινή οδύσσεια του Πνεύματος, μια βαθειά ενδοσκόπηση, που γίνεται με ταπεινοφροσύνη και λεπτότητα, από έναν άνθρωπο που πέρασε τα βάσανα της κόλασης και έφθα­σε καθαρός στην υψηλή όχθη της αγιότητας.

Το πρωτότυπο χειρόγραφο, μαζί με πολλά άλλα χαρτιά, τα έφερε κάποιος στην ιερά Μονή Ντιακονέστι της Ρουμανίας, ύστερα από το θάνατο του συγγραφέα, σ' ένα σάκο, ανακατεμένα, χωρίς καμιά σειρά, χωρίς αρίθμηση. Οι μοναχές δούλεψαν πολύ μέχρι να τα τακτοποιή­σουν σε δύο τόμους, να δώσουν τους κατάλληλους τίτλους και να παρακολουθήσουν τα περιγραφόμενα γεγονότα στις φυλακές, όπως τα έζησε ο συγγραφέας Ιανολί­δε και άλλοι ήρωες.

Αυτά τα οποία γράφω τώρα είναι ελάχιστα. Ό,τι έχει γραφεί σ' αυτό το βιβλίο για τις φυλακές, οφείλεται στη βαθειά έρευνα συγγραφέων, που ήταν προικισμένοι με το πνεύμα της ομολογίας. Έτσι, αυτό το βιβλίο είναι βαθειά πνευματικό, ερευνητικό και κατάλληλο για να γνωρίσει κανείς τους Αγίους, που έζησαν το πλάτος και το μήκος και το βάθος και το ύψος της αγάπης του Χριστού (Εφεσ. 3, 18-19).

Αν, αγαπητέ αναγνώστη, έχεις αμφιβολίες για τη σωτηρία σου, για τη θυσία ή για τη νίκη εναντίον του ορατού και αοράτου εχθρού διά της δυνάμεως της πίστεως και της προσευχής, αν αμφιβάλλεις για την αγάπη του Χριστού και για την αποτελεσματικότητα της μετάνοιας, αυτό το πνευματικό βιβλίο θα σε βοηθήσει.

Ο Γκαφένκου και η ομάδα του ήταν νεαροί, από 14 έως 22 ετών, και φυλακίσθηκαν για τη δράση τους στην «αδελφότητα του Σταυρού» (μια οργάνωση για την πρόοδο της παιδείας και της πίστεως της ρουμανικής νεολαίας). Η θρησκευτική τους αγωγή δεν ήταν πολύ βαθειά, αλλά οι ψυχές τους ζητούσαν κάτι που θα τους ανέβαζε πιο πάνω από τα δεινά που ζούσαν. Επιθυμούσαν μια εσωτερική ειρήνη, που θα τους οδηγούσε στη σωτηρία μέσα και ύστερα απ' όλα τα βάσανα των φυλακών.

Ο Ιανολίδε, που έγραψε αυτό το βιβλίο, έλεγε: «Εμείς δεν ήμασταν καθόλου διεφθαρμένοι. Τα αμαρτήματα της κοινωνίας δεν είχαν φτάσει σ' εμάς. Είχαμε καθαρή ψυχή, είχαμε αποδεχθεί τη θλίψη και πασχίζαμε να διαφυλάξουμε την καρδιά μας και το νου μας καθαρά. Είχαμε να εκτίσουμε μεγάλες ποινές. Οι εισαγγελείς μας είχαν καταδικάσει άσπλαχνα και μερικοί από εμάς είχαν περισσότερα χρόνια ποινής από την ηλικία τους».

Σ' αυτές τις συνθήκες, οι σταυραδελφοί (οι οπαδοί της Αδελφότητας του Σταυρού) φτάνουν στη φυλακή της πόλεως Αιούντ, η οποία από τότε άρχισε να θεωρείται σαν μια από τις πιο αυστηρές φυλακές της χώρας μας, για την έγκλειστη και σκληρή ζωή των πολιτικών φυλακισμένων. Κανένας απ' αυτούς δεν μπορούσε να φανταστεί τί τον περίμενε, τί κακουχίες, τί φόβοι. Αλλά και τις κορυφές της πίστεως και αρετής μερικοί απ' αυτούς θα τις ανηφόριζαν, χωρίς να το γνωρίζουν εκ των προτέρων.

Η ομάδα του Γκαφένκου αποτελούσε για όλους τους άλλους έναν πνευματικό οδηγό χριστιανικής ζωής στις κατακόμβες των φυλακών. Δεν είχαν διαλέξει την πνευματική πορεία όλοι οι φυλακισμένοι. Πολλοί ήταν πολιτικοί μαχητές που είχαν μπει στη φυλακή διότι ήθελαν να ξεριζώσουν από την πολιτική ζωή της Ρουμανίας τη φαυλότητα, τη δημόσια αισχρότητα και τη δημαγωγία.

Ο Γκαφένκου και οι δικοί του πρώτα προσπάθησαν να βάλουν σε μια τάξη τη δική τους ζωή, να καταλάβουν και να ζήσουν την κοινοτική εμπειρία της πρώτης Εκκλησίας, να λεπτύνουν συνεχώς το χαρακτήρα τους, ώστε να προσφέρουν θυσία, καλοσύνη και αγάπη προς όλους. Ο Γκαφένκου, ο Ιανολίδε και άλλοι δύο, που έμεναν στο ίδιο κρατητήριο, προσπαθούσαν να το βλέπουν και να το ζουν σαν ένα ναό του Χριστού. Ο πιο προχωρημένος γνώστης της ζωής των αγίων και της αγίας Γραφής ήταν, χωρίς αμφιβολία, ο Γκαφένκου. Το ξεκίνημα ήταν καλό και σχετικά εύκολο. Η ιδέα της αγάπης, της θυσίας του ενός για τους άλλους, εφαρμοζόταν, αλλά μετά από καιρό οι διαφορετικές ευαισθησίες τους έγιναν αφορμή θλίψεων στο στενό κρατητήριο των δύο επί δύο μέτρων, έστω κι αν δεν εκδηλωνόταν με λόγους ή με χειρονομίες. Ο καθένας στεκόταν μπροστά στους άλλους σαν ένα βαρέλι με πυρίτιδα, έτοιμο να εκραγεί ξαφνικά.

Αυτή η νευρική εκρηκτικότητα ήταν κοινή, παρόλο που στην αρχή, προσπαθούσαν να την αψηφούν, με την ελπίδα ότι ο χρόνος, η προσευχή και η συνήθεια θα τακτοποιούσαν τα προσωπικά τους, και τα γενικότερα προβλήματα με τους άλλους. Ο Βαλέριος Γκαφένκου τους προσκάλεσε όλους για μια ειλικρινή και με φόβο Θεού συζήτηση, για ν' ανακαλύψουν ποια λάθη και ποιες αδυναμίες προκάλεσαν εκείνη την κρίσιμη κατάσταση, που όπως φαινόταν θα τους οδηγούσε σε διάλυση. Μελετώντας την προσωπική τους συμπεριφορά προσπαθούσαν να εξακριβώσουν τον τρόπο με τον οποίο ο πονηρός λογισμός μπαίνει στην καρδιά του ανθρώπου και ποια είναι τα στάδια του πονηρού λογισμού από τη στιγμή που αυτός γίνεται αποδεκτός.

Είναι γεγονός ότι αυτή η πνευματική εμβάθυνση ακολουθούσε μια πορεία, η οποία, ούτε οι ίδιοι ήξεραν που θα οδηγήσει. αλλά το Πνεύμα του Θεού, λόγω της πίστεως και του αγώνα τους, τους οδηγούσε, χωρίς να το ξέρουν, σε μια πορεία πολύ γνωστή στους μοναχούς της ερήμου.

Ιδού οι αποκαλυφθείσες βαθμίδες από το Πνεύμα του Θεού σ' αυτούς τους ολιγογράμματους νέους, οι οποίοι φλογερά ζητούσαν τον Θεό: Κατ' αρχήν, αυτοί διαπιστώνουν ότι ο άνθρωπος προσβάλλεται διαρκώς από τα πονηρά πνεύματα. αυτός όμως έχει την ικανότητα να δεχθεί ή να απωθήσει τις προσβολές από την αρχή ή αργότερα. Τα πονηρά πνεύματα πολεμούν τον άνθρωπο, αλλά εκείνος που αγρυπνεί, μπορεί να γνωρίζει τα στάδια των επιθέσεων και μπορεί να πολεμήσει εναντίον τους. Η μάχη είναι πολύπλοκη και διαρκής, αλλά όχι αδύνατη. Αν κανείς δεν είναι αποφασισμένος να σταματήσει τον πονηρό λογισμό από την αρχή, αυτός εισέρχεται στο νου του και τον παραπλανά ότι δεν είναι και τόσο κακός. Αν ο άνθρωπος αποδεχθεί και αυτό το στάδιο, ο λογισμός γίνεται επιθυμία, κυριεύει το νου, τη φαντασία και τις αισθήσεις.

Η πνευματική αντοχή του αγωνιστή Χριστιανού μειώνεται τότε συνεχώς και προσβάλλεται (ο αγωνιστής) από νοερές ή αισθησιακές παραστάσεις και, εάν η εγρήγορση έχει δώσει τη θέση της στη ραθυμία ή στην αδυναμία, τότε η ηδονή γίνεται επιθυμία, η οποία εκδηλώνεται ορατά μέσω ορισμένων πράξεων και λέξεων, κλιμακώνοντας τον αόρατο πόλεμο και στο αισθητό επίπεδο. Πολύ γρήγορα τότε η επιθυμία γίνεται σχέδιο για εφαρμογή. Η μάχη είναι εύκολη στο στάδιο του λογισμού, γίνεται όμως όλο και πιο δύσκολη, και με λιγότερες πιθανότητες νίκης, στα υπόλοιπα στάδια. γιατί το σχέδιο επιτέλεσης του κακού ασκεί πλέον μεγάλη εξουσία επάνω στον αγωνιστή Χριστιανό και η βούληση της αντοχής λιγοστεύει.

Μια τέτοια πνευματική θεώρηση δε θα ήταν δυνατή, αν αυτοί οι νέοι δεν είχαν την παρουσία του αγίου Πνεύματος, το Οποίο βρισκόταν δίπλα τους σ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους στη φυλακή.

Ο αναγνώστης αυτού του βιβλίου δε θα το τελειώσει χωρίς να νιώσει συγκλονισμένος και χωρίς να στραφεί σταθερά προς την πίστη. διότι η ζωή του Βαλερίου Γκαφένκου και των άλλων συναγωνιστών του, όπως παρουσιάζεται, είναι ένα ηθικό πρότυπο, μια σκάλα που ανεβαίνει προς τα ουράνια, μια σταθερή πρόσκληση προς όλους μας, για να βγούμε, έστω και προσωρινά, από το βάλτο αυτής της ζωής και να ανεβούμε προς τον ήλιο της Δικαιοσύνης, που είναι ο Χριστός....

π. Γεώργιος Καλτσίου - Ντουμιτρεάσα