ΤΖΙΝΤΟΥ ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ. Φιλόσοφος, Μαϊτρέγια ή Νεοεποχίτης Διδάσκαλος; (Μέρος Β')

ΤΖΙΝΤΟΥ ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ.
ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ, ΜΑΪΤΡΕΓΙΑ ἤ ΝΕΟΕΠΟΧΙΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ;

τοῦ κ. Ἰωάννου Μηλιώνη.

(β' μέρος).

Μετά τόν πόλεμο, ὁ Κρισναμούρτι ξεκίνησε διαλέξεις, συναντήσεις καί συζητήσεις, σχετικές μέ τά καθήκοντά του ὡς κεφαλή τοῦ «ΤΑΑ», σέ παγκόσμιο ἐπίπεδο, συνοδευόμενος ἀπό τόν Νί­τυ­α, πού εἶχε ἀναγορευθεῖ «Γραμματέας Ὀργάνωσης» τοῦ Τάγ­μα­τος¹. Ὅλη αὐτή τήν περίοδο συνέχισε νά συγγράφει. Τό περιεχόμενο τῶν συνομιλιῶν του καί τά γραπτά του, περιστρέφονταν γύρω ἀπό τό ἔργο τοῦ Τάγματος καί τῶν μελῶν του, στά πλαίσια τῆς προετοιμασίας του γιά τήν «Ἔλευση».

Σάν ὁμιλητῆς δυσκολεύεται στήν ἀρχή. Ἀλλά ἡ ἐκφορά τοῦ λόγου βελτιώνεται σταδιακά καί ἀποκτᾶται ἡ ἐμπιστοσύνη˙ ἔτσι, ἀπέκτησε τελικά εὐχέρεια στίς διαλέξεις καί στίς συνομιλίες².

Στά 26 του χρόνια, ὁ Κρισναμούρτι ἀποκτᾶ ρομαντική σχέση μέ τήν 17χρονη Ἀμερικανίδα Ἔλεν Νόθ Νίαρινγκ (Helen Knothe Nearing), κόρη οἰκογένειας Θεοσοφιστῶν, τό 1921. Ἡ ἐμπειρία αὐτή στραγγαλίζεται ἀπό τή διαπίστωση ὅτι τό ἔργο του καί ἡ ἀναμενόμενη ζωή-ἀποστολή του, ἀποκλείουν αὐτό, πού σέ ἄλλη περίπτωση θά ἐθεωρεῖτο σύνηθες καί φυσιολογικό. Ἔτσι ἡ σχέση διαλύεται σύντομα³.

Τό 1922, ὁ Κρισναμούρτι κι ὁ ἀδελφός του ταξίδεψαν ἀπό τό Σίδνεϊ στήν Καλιφόρνια. Ἐκεῖ ἔμειναν σέ ἕνα ἐξοχικό στήν Κοιλάδα Ὄχαϊ (Ojai Valley), ὅπου το κλίμα τῆς περιοχῆς θεωρήθηκε εὐεργετικό γιά τόν Νίτυα, πού εἶχε διαγνωστεῖ μέ φυματίωση. Ἡ κατάσταση τῆς ὑγεία τοῦ Νίτυα ἀνησυχοῦσε σοβαρά τόν Κρισναμούρτι⁴. Στό Ὄχαϊ, γνωρίστηκαν καί μέ τήν Ρόζαλιν Γουίλιαμς (Rosalind Williams), νεαρή Ἀμερικανίδα, πού ἔγινε στενή τους φίλη καί πού ἀργότερα ἐπρόκειτο νά παίξει σημαντικό ρόλο στή ζωή τοῦ Κρισναμούρτι⁵. Ἐκεῖ, γιά πρώτη φορά, τά δύο ἀδέλφια βρέθηκαν χωρίς ἄμεση ἐπίβλεψη ἀπό τούς ἐπόπτες τῆς Θεοσοφικῆς Ἑταιρίας⁶. Γιά τόν Κρισναμούρτι ἡ ζωή στήν κοιλάδα ὑπῆρξε μιά εὐχάριστη ἐμπειρία. Δημιουργήθηκε μάλιστα ἕνα «εἰδικό ταμεῖο», ἀπό ὑποστηρικτές ὀπαδούς καί ἀγοράστηκε ἕνα ἀγρόκτημα γιά αὐτούς. Τό ἐξοχικό αὐτό ἔγινε ἔκτοτε ἡ ἐπίσημη κατοικία τοῦ Κρισναμούρτι⁷.

Στό Ὄχαϊ, ὁ Κρισναμούρτι βίωσε καί τήν πρώτη ἔντονη «μεταφυσική» ἐμπειρία˙ ἐμπειρία ἱκανή ν' ἀλλάξει τή ζωή τοῦ ἀνθρώπου⁸.

Τά «φαινόμενα» ἔλαβαν χώρα ἀρχικά σέ δύο διακριτές φάσεις: ἡ πρώτη ἦταν μιά πνευματική ἐμπειρία τριῶν ἡμερῶν, ἐνῶ δύο ἑβδομάδες ἀργότερα, ἀκολούθησε μιά κατάσταση μεγαλύτερης διάρκειας, στήν ὁποία ὁ Κρισναμούρτι καί τό περιβάλλον του ἀναφέρονται ὡς ἡ «διαδικασία». Αὐτή ἡ κατάσταση ἐπανεμφανιζόταν, ἀνά τακτά διαστήματα καί μέ ποικίλη ἔνταση, μέχρι καί τόν θάνατό του τό 1986¹¹.

Σύμφωνα μέ μαρτυρίες, τό «συμβάν» ξεκίνησε στίς 17 Αὐγούστου 1922, ὅταν ὁ Κρισναμούρτι ἀναφέρθηκε σέ ὀξύ πόνο στόν αὐχένα. Στίς ἑπόμενες δύο ἡμέρες, τά συμπτώματα ἐ­πι­δει­νώ­θη­καν, μέ αὐξανόμενο πόνο καί εὐαισθησία, ἀπώλεια τῆς ὄρεξης καί περιστασιακά, ἀσυνάρτητο παραλήρημα. Φάνηκε νά ἀντιμετωπίζει ἀπώλεια τῶν αἰσθήσεων, ἀλλά ἀργότερα διηγήθηκε ὅτι διατηροῦσε αἴσθηση τοῦ περιβάλλοντος καί παρ' ὅτι σ' αὐτήν τήν κατάσταση, εἶχε ἐμπειρία κάποιας «μυστικιστικῆς ἕνωσης». Τήν ἑπομένη, τά συμπτώματα καί ἡ ἐμπειρία ἐν­τά­θη­καν μέ κορύφωση τήν αἴσθηση μιᾶς «ἀπέραντης εἰρήνης». Ἡ κατάσταση αὐτή, προφανῶς σέ συσχετισμό μέ τά φαινόμενα, ἄρχισε νά τόν ἐπηρεάζει καθώς «τό περιστατικό» ἐ­πα­να­λαμ­βα­νό­ταν σχεδόν κάθε βράδυ, τόν Σεπτέμβριο καί Ὀκτώβριο τοῦ ἴδιου ἔτους¹².

Ἡ «ἐμπειρία» συνεχίζεται κατά διαστήματα, μέ ποικίλους βαθ­μούς πόνου, σωματικῆς ταλαιπωρίας καί εὐαισθησίας, ἐνῶ περιστασιακά ὁ Κρισναμούρτι περιέρχεται σέ παλιμπαιδισμό καί μερικές φορές σέ μιά φαινομενική ἀπώλεια τῆς συνείδηση, πού θά μποροῦσε νά ἑρμηνευθεῖ ἤ ὅτι τό σῶμα του καταβαλλόταν ἀπό τόν ὑπερβολικό πόνο ἤ ὅτι τό μυαλό βίωνε κάποια «ἐξωσωματική ἐμπειρία»^{13 - 14}.

Οἱ ἐμπειρίες αὐτές συνοδεύονταν ἀπό αὐτό πού περιγράφηκε ἀπό τό περιβάλλον του μέ διάφορα ὀνόματα, ὅπως: «ὁ ἁ­για­σμός», «ἡ ἀπεραντοσύνη», «ἡ ἱερότητα», «τό ἀχανές» καί πιό συχνά, «ἡ ἑτερότητα» ἤ «τό ἄλλο»¹⁵. Ἦταν μία κατάσταση διαφορετική ἀπό αὐτό πού ἀρχικά ὀνόμαζαν «διαδικασία»¹⁶.

Καθώς τά νέα γιά τίς μυστικιστικές αὐτές ἐμπειρίες ἐ­ξα­πλώ­νον­ταν, ὁ πυρετός στούς θεοσοφικούς κύκλους σχετικά μέ τόν μεσσιανικό προορισμό τοῦ Κρισναμούρτι ἔφθανε στό κατακόρυφο. Ὅμως, ὅσο τά ἐγκώμια καί οἱ κολακεῖες αὐξάνονταν, τόσο ἡ δυσφορίας τοῦ Κρισναμούρτι μεγάλωνε. Ἐλπίδες, ἀλλά καί ἔντονες ἀμφισβητήσεις σχετικές μέ τήν «ἔλευση τοῦ ἀ­να­με­νό­με­νου», πού ἐκδηλώνονταν ἀπό διάφορα πρόσωπα καί ὁ­μά­δες, ἀλλά καί ἡ ἐσωτερική πολιτική τῆς θεοσοφικῆς ἡγεσίας, ἀποξένωναν τόν Κρισναμούρτι ὅλο καί περισσότερο¹⁷.

Σ' ὅλο αὐτό τό διάστημα τά προβλήματα ὑγείας τοῦ Νίτυα συνέχισαν, μέχρι πού στίς 13 Νοεμβρίου 1925, σέ ἡλικία 27, ὁ Νίτυα ἔφυγε ἀπό τή ζωή, στό Ὄχαϊ, ἀπό ἐπιπλοκές τῆς γρίπης καί τῆς φυματίωσης¹⁸.

Παρά τό γεγονός τῆς κακῆς ὑγείας τοῦ Νίτυα, ὁ θάνατός του ὑπῆρξε ἀπροσδόκητος, μέ ἀποτέλεσμα νά κλονίσει συθέμελα τήν πίστη τοῦ Κρισναμούρτι στήν Θεοσοφία καί στούς ἡγέτες τῆς Θεοσοφικῆς Ἑταιρίας. Εἶχε λάβει τή διαβεβαίωση σχετικά μέ τήν ὑγεία τοῦ Νίτυα καί πίστευε βαθιά ὅτι «ὁ ἀδελφός του ἦταν ἀπαραίτητος γιά τήν "ἀποστολή τῆς ζωῆς του" καί ἑ­πο­μέ­νως δέν ἔχει τήν ἄδεια νά πεθάνει», μιά πεποίθηση πού συμμερίζονταν καί ἡ Ἄννι Μπέζαντ καί ὁ κύκλος τοῦ Κρισναμούρτι¹⁹. Τό ἴδιο πιστοποιεῖ κι ἡ Πούπουλ Τζέϋκαρ ἀναφέροντας ὅτι «ἡ πίστη του στούς Διδασκάλους²⁰ καί στήν "ἱεραρχία" εἶχε ὑποστεῖ πλήρη ἀνατροπή»²¹. Ἐπιπλέον, ὁ Νίτυα ἦταν ὁ «τελευταῖος ἐ­πι­ζῶν κρίκος στήν οἰκογένειά του ἀπό τήν παιδική τους ἡλικία, τό μοναδικό πρόσωπο πού μποροῦσε νά μιλάει ἀνοιχτά, ὁ καλύτερος φίλος καί σύντροφός του»²². Σύμφωνα μέ αὐτόπτες μάρτυρες, τό γεγονός «τόν ἐξουθένωσε τελείως»²³, ὅμως 12 ἡμέρες μετά τό θάνατο τοῦ Νίτυα ἐμφανίστηκε «ἀπόλυτα ἤρεμος, ἀκτινοβόλος, ἐλεύθερος ἀπό συγκινήσεις καί συναισθηματισμούς»²⁴. «Δέν ὑπῆρχε ἡ παραμικρή ἔνδειξη... γιά τό τί εἶχε περάσει»²⁵.

Ἡ συνέχεια ἐξελίσσεται ραγδαία.

Τό 1929, ὁ Κρισναμούρτι «ἀπαρνήθηκε τό ρόλο πού περίμεναν νά παίξει οἱ Θεοσοφιστές, διέλυσε τό τάγμα μέ τόν τεράστιο ἀριθμό ὀπαδῶν καί τούς ἐπέστρεψε ὅλα τα χρήματα καί τά περιουσιακά στοιχεῖα τά ὁποῖα εἶχαν δωρίσει στόν ὀργανισμό»²⁶, ὅπως λέγουν οἱ ὀπαδοί του.

Ἡ ὁμιλία πού ἔκανε τήν ἡμέρα τῆς διάλυσης τοῦ τάγματος ἄρχισε μέ τήν πρόταση: «Πιστεύω ὅτι ἡ ἀλήθεια εἶναι μιά χώρα χωρίς κανένα μονοπάτι πρός αὐτήν καί ὅτι δέν μπορεῖ νά πλησιαστεῖ μέσα ἀπό κανένα δρόμο, καμιά θρησκεία, καμιά ὀργάνωση»²⁷.

Ἀπό τότε καί γιά ἑξήντα σχεδόν χρόνια, μέχρι τό θάνατό του στίς 17 Φεβρουαρίου 1986, ταξίδεψε σέ ὅλο τόν κόσμο, μίλησε σέ μεγάλα ἀκροατήρια ἀλλά καί σέ προσωπικές συναντήσεις, τονίζοντας πάντα τήν ἀνάγκη γιά μιά ριζική ἀλλαγή τῆς ἀνθρωπότητας²⁸.

Ἀναλύοντας, κατά τό δυνατόν, τά ψυχογενῆ αἴτια τῆς παραίτησης τοῦ Κρισναμούρτι ἀπό τό ρόλο, πού μία «δημοφιλής» μέν ἀλλά παραπαίουσα καί ἐν διασπάσει Θεοσοφική Ἑταιρία προ­σπα­θοῦ­σε νά τοῦ προσδώσει, μποροῦμε νά διακρίνουμε τά ἑξῆς:

Προσπαθοῦμε νά ψυχογραφήσουμε ἕνα παιδί γαλουχημένο μέσα σέ ἕνα ἀποκρυφιστικό, ἰνδουιστικό περιβάλλον˙ ἕνα παιδί στερημένο ἀπό τή μητρική φροντίδα, ἐκπαιδευμένο ἀπό ψυχρούς, ὠφελιμιστές ἀποκρυφιστές, πού ὁ καθένας προσπαθεῖ νά πραγματώσει τούς προσωπικούς ἐγωιστικούς του στόχους ἀναρριχόμενος σέ θέσεις ἰσχύος στήν ἱεραρχία μιᾶς παγκόσμιας ἀποκρυφιστικῆς ὀργάνωσης, πού σάν στόχο ἔχει νά ὑποκαταστήσει τόν Χριστιανισμό.

Τό παιδί αὐτό ζεῖ προφανῶς κάτω ἀπό καθεστώς ἄγχους, προ­σπα­θών­τας νά ἱκανοποιήσει τούς «μέντορές» του, πού τό προορίζουν γιά τόν ρόλο ἑνός ἡγήτορος, ὄχι μιᾶς μικρῆς ἤ μεγάλης ὁμάδος ἀνθρώπων, ὄχι ἑνός κράτους, ἀλλά τοῦ «Ἀναμενόμενου Μεσσία τῆς Οἰκουμένης». Συγχρόνως, ἐνῶ διακατέχεται ἀπό ἀνασφάλεια στήν ἀρχή, ἀποκτώντας αὐτοπεποίθηση, κατέχεται προφανῶς στή συνέχεια ἀπό «Συνδροµο Μεγαλείου», ἀρ­χί­ζει νά πιστεύει ὅτι πράγματι «εἶναι ὁ Ἐκλεκτός», ἐντός ἤ καί ἐκτός της Θεοσοφικῆς Ἑταιρίας.

Τό παιδί αὐτό ἐκπαιδεύεται σέ λεπτές ἀποκρυφιστικές τεχνικές, γιόγκα, διαλογισμό καί φθάνει νά βασανίζεται ἀπό συμπτώματα, πού στά πλαίσια τῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας μας, λογίζονται ὡς δαιμονικές καταστάσεις καί κατάληψη ἀπό ἀκάθαρτα πνεύματα.

Τό παιδί αὐτό, τέλος, ἔχασε τό μόνο στήριγμά του, τό μόνο ἀγαπημένο πρόσωπο, πού τοῦ εἶχε ἀπομείνει, τόν ἀδελφό του Νίτυα.

Τό παιδί αὐτό, ὡς νέος, δέν μπόρεσε ποτέ νά ἔχει μιά φυσιολογική αἰσθηματική σχέση, ἀφοῦ ὁ «προορισμός» ἀπέκλειε κάθε τέτοια δυνατότητα.

Ὁ νέος αὐτός ἔφτασε στό ἀπροχώρητο καί «τά παράτησε»... ναί, τά παράτησε. Ἡ αὐτοσυντήρηση ἐνήργησε, παρ' ὅλο τό βάρος τῶν «ὑποχρεώσεων» καί «καθηκόντων», πού τοῦ εἶχαν ἐπιβάλλει πρόσωπα, πού ἰσχυρίζονταν ὅτι ἔχουν «ἄμεση πρόσβαση στή μυστική γνώση» τῶν «ἀκασικῶν ἀρχείων», πρόσωπα διεστραμμένα, καταπονημένα ἀπό ἀτέρμονες διαλογιστικές καί «ἐξωσωματικές» ἀσκήσεις, «ἐπαφές» μέ «ἀναληφθέντες διδασκάλους» κ. ἄ. δαιμονικές καταστάσεις. Πέραν ἴσως τῆς αὐ­το­συν­τή­ρη­σης, πρέπει νά ἔπαιξε ρόλο καί κάποια ὑ­στε­ρο­βου­λί­α: ἀφοῦ εἶχε πλέον τίς προσωπικές δυνατότητες, τούς προσωπικούς ὀπαδούς -πού δήλωνε μέν ὅτι δέν τούς θέλει²⁹, ἀλλά ἦ­ταν αὐτοί πού τόν στήριξαν στή συνέχεια-, τίς δωρεές κάποιων, πού «πίστευαν σ' αὐτόν» προσωπικά, πέραν τῆς Θεοσοφικῆς Ἑταιρίας.

Ὁ Κρισναμούρτι τά παράτησε... Τίποτε τό ἡρωικό καί ἀ­νυ­στε­ρό­βου­λο δέν ἔχει αὐτή του ἡ πράξη, ὅπως ἀρέσκονται νά διατυμπανίζουν τά διάφορα «Ἱ­δρύ­μα­τα Κρισναμούρτι» (Krishna­murti Foundations), καί οἱ νεοεποχίτες ὀπαδοί του ἀνά τόν κόσμο. Ἦταν μιά ἁπλή κίνηση ἀ­πό­γνω­σης καί αὐτοσυντήρησης ἀρχικά, ἀλλά καί αὐτοπεποίθησης στή συνέχεια, πού ὅμως δέν φαίνεται, ἀνθρωπίνως τουλάχιστον, νά βοήθησε οὔτε τόν ἴδιο, οὔτε τόν Κόσμο, καθώς τό ὑπόλοιπό τοῦ βίου του τό κατανάλωσε μέ τόν ἴδιο σχεδόν τρόπο, πού οἱ «μέντορές» του εἶχαν προδιαγράψει γι' αὐτόν.

Ὁ Κρισναμούρτι συνέγραψε, ταξίδεψε, συνομίλησε, διελέχθη... προέβαλε τόν Ἰνδουισμό, τόν ἀποκρυφισμό, ὑπῆρξε ἕνα ἀπό τά πολλά «ὀχήματα» τῆς «Νέας Ἐποχῆς» τοῦ Ὑδροχόου. Πολλοί πιθανῶς ἄνθρωποι παρασύρθηκαν, πολλοί ἔχασαν ἤ κινδυνεύουν νά χάσουν τήν Σωτηρία τους.

Ὁ Κρισναμούρτι ὑπῆρξε τό «ὄχημα» μιᾶς ἀκόμη προσπάθειας ἀκύρωσης τοῦ σωτηριώδους ἔργου τοῦ Κυρίου μας.

Αὐτό τό «ὄχημα» προβάλλεται σήμερα παντοιοτρόπως καί παγκοσμίως.

«...ἀλλά θαρσεῖτε, ἐγώ νενίκηκα τόν κόσμον», λέγει Κύριος.