Σύμβολα του Αποκρυφισμού που θα συναντήσετε στην καθημερινότητά σας

ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΟΥ ΑΠΟΚΡΥΦΙΣΜΟΥ
ΠΟΥ ΘΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΤΕ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΣΑΣ

τῆς Ἀγγελικῆς Δ. Χατζηιωάννου, Δρος Θεολογίας

(Α’ μέρος)

Ὁ Ἀποκρυφισμός εἶναι ἕνα σύστημα διδασκαλίας ἀσυμβίβαστο μέ τήν Ὀρθόδοξη πίστη, τό ὁποῖο ἐκφράζει τίς ἀρχές του, ἐκτός ἀπό τά γραπτά κείμενα καί μέ σύμβολα. Τά σύμβολα ἐκφράζουν μία ἔννοια ἤ μία εἰκόνα καί παίζουν καθοριστικό ρόλο, τόσο στίς διάφορες θρησκεῖες, ὅσο καί στίς διάφορες αἱρέσεις καί παραθρησκευτικές ὁμάδες¹. Σήμερα παρατηρεῖται μία τάση νά προβάλλονται πολλά σύμβολα τοῦ Ἀποκρυφισμοῦ εἴτε μέ ἄμεσο (δηλώνεται εὐθέως ἀπό πού προέρχονται καί τί συμβολίζουν) ἤ μέ ἔμμεσο τρόπο. Στόν ἔμμεσο τρόπο προβάλλονται σύμβολα τοῦ Ἀποκρυφισμοῦ σέ διάφορες ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς τῶν ἀνθρώπων, κυρίως τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἠπείρου καί τῆς Βορείου Ἀμερικῆς. Πολλά ἀπό τά σύμβολα αὐτά προβάλλονται σέ διαφημίσεις, τηλεοπτικές ἐκπομπές, συναυλίες, μουσικές ἐκδηλώσεις, ἐνδύματα, κοσμήματα, ἔντυπα καί φυσικά στό διαδίκτυο καί τά μέσα κοινωνικῆς δικτύωσης τά ὁποῖα εἶναι οἰκεῖα κυρίως στίς νέες γενιές.

Στό παρόν ἄρθρο καταγράφουμε μερικά ἀπό τά ἀποκρυφιστικά σύμβολα πού συναντοῦμε πιό συχνά στήν καθημερινότητά μας καί τά ὁποῖα πολλές φορές ἀκούσια χρησιμοποιοῦμε εἴτε ἐμεῖς, εἴτε δικοί μας ἄνθρωποι ἄλλοτε ὡς διακοσμητικά, ἄλλοτε ὡς κοσμήματα, πράξη ἡ ὁποία εἶναι ἀσυμβίβαστη με τή χριστιανική μας ἰδιότητα.

1. Ὁ Παντεπόπτης Ὀφθαλμός

Συμβολίζει τίς ὑπερανθρώπινες δυνάμεις, κάτι πού στήν Ἑλληνική Μυθολογία ἐνσαρκώνεται στούς μυθικούς Κύκλωπες². Εἶναι σύμβολο πού χρησιμοποιεῖται κυρίως ἀπό τούς Τέκτονες καί συμβολίζει τόν Ὄσιρη, θεό τοῦ ἀρχαίου Αἰγυπτιακοῦ πανθέου. Ὁ Carl Claudy, τέκτονας συγγραφέας σημειώνει σχετικά: «Εἶναι ἕνα ἀπό τά παλαιότερα καί πιό διαδεδομένα σύμβολα τοῦ Θεοῦ. Τό συναντᾶμε στήν Αἴγυπτο, την Ἰνδία… Ὁ ἀνοικτός ὀφθαλμός στήν Αἴγυπτο συμβολίζει τόν Ὄσιρη, ἐνῶ στήν Ἰνδία συμβολίζει τόν Σίβα»³.

2. Ὁ Αἰγυπτιακός Σταυρός ἤ ΑΝΚΧ

 

Πρόκειται γιά ἕναν ἀρχαῖο ἱερογλυφικό χαρακτήρα τόν κρικοφόρο σταυρό⁴ γνωστό καί μέ τήν ὀνομασία κλειδί τῆς ζωῆς ἤ κλειδί τοῦ Νείλου ἤ crux ansata. Στήν ἀρχαία Αἴγυπτο ἦταν σύμβολο πού ἔφεραν πάνω τους σέ ἀνάγλυφες παραστάσεις οἱ θεοί Ὄσιρης καί Ἄμμων, ἀλλά καί οἱ Φαραώ καί οἱ ἱερεῖς τοῦ αἰγυπτιακοῦ πανθέου, καθώς θεωρεῖτο, ὅτι εἶχε μαγικές ἰδιότητες⁵. Χρησιμοποιεῖτο ὡς σύμβολο τοῦ σύμπαντος καί τῆς ζωῆς (θείας καί ἀνθρωπίνης). Σχηματίζεται ἀπό τό συνδυασμό τῶν συμβόλων τοῦ ἀρσενικοῦ καί τοῦ θηλυκοῦ, δηλαδή τοῦ συμβόλου τοῦ Ὄσιρη καί τῆς Ἴσιδας. Ἐξαιτίας αὐτοῦ τοῦ συνδυασμοῦ συμβόλιζε τήν ἕνωση τῶν δύο ἀναπαραγωγικῶν δυνάμεων τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς. Συμβόλιζε ἐπίσης τή ζωή, τήν ἀθανασία, τό σύμπαν, τή δύναμη, τόν ζωοδότη ἀέρα καί τό ὕδωρ πού δίνει ζωή⁶.

Σήμερα χρησιμοποιεῖται τόσο στόν ἀποκρυφιστικό, ὅσο καί στόν σατανιστικό χῶρο. Συμβολίζει τή μετενσάρκωση καί κατά τούς ἀποκρυφιστές τήν εἰρήνη καί τήν ἀλήθεια⁷. Εἶναι ἐπίσης καί σύμβολο τῆς γονιμότητας. Πολλές μάγισσες φοροῦν αὐτό τό σύμβολο σέ τελετές, πού σχετίζονται μέ τή γονιμότητα⁸.

3. Τά σύμβολα τοῦ ζωδιακοῦ κύκλου

Τά σύμβολα τοῦ ζωδιακοῦ κύκλου, πού συντᾶμε στά διάφορα ἔντυπα, τά ὁποῖα περιλαμβάνουν τό λεγόμενο ὡροσκόπιο ἀποτελοῦν ἀλχημικά σύμβολα. Ἡ ἀλχημία ἀποτελεῖ τμῆμα τοῦ Ἀποκρυφισμοῦ, παρά τό γεγονός ὅτι αὐτή ξεκίνησε ὡς μία τέχνη ἡ ὁποία εἶχε σάν σκοπό τή μετατροπή ἑνός χημικοῦ στοιχείου σέ ἄλλο⁹. Στή Δύση ἡ ἀλχημεία πλησιάζει τήν ἑρμητική παράδοση καί τήν Ἑλληνο-αἰγυπτιακή ἐσωτερική διδασκαλία¹⁰, ἐνῶ σχετίζεται καί μέ τήν κίνηση τῶν Ροδοσταύρων. Ἡ ἀλχημική Ἑταιρία τῆς Γαλλίας πού ἱδρύθηκε τόν 19ο αἰῶνα διατήρησε δεσμούς μέ τή διεθνῆ κίνηση τῶν Ροδοσταύρων, βάζοντας ὡς στόχο τή «διατήρηση τῆς κληρονομιᾶς τῶν «ἀποκρύφων» ἐπιστημῶν τῆς Γαλλίας καί τῶν μεγάλων ἑρμητικῶν παραδόσεων, πού θεωροῦσαν τή φύση στό σύνολό της ὡς τήν «ἀνώτερη ἐκδήλωση τῆς ζωῆς»¹¹.

4. Τό οὐράνιο τόξο

Τό οὐράνιο τόξο συμβολίζει γιά τή «Νέα Ἐποχή» τή γέφυρα ἀνάμεσα στή μεμονωμένη ψυχή καί τό κοσμικό ὑπερ-εγώ. Στίς παλιές γερμανικές θρησκεῖες τό οὐράνο τόξο συμβόλιζε τή γέφυρα μεταξύ τῶν θεοτήτων καί τῆς γῆς. Ἡ C. Camber ἀποδεικνύει στό βιβλίο της μετά ἀπό μελέτη πολλῶν ἔργων τῆς «Νέας Ἐποχῆς», ὅτι μέ τό οὐράνιο τόξο ὡς ὑπερ-εγώ ἐννοεῖται ὁ διάβολος (Lucifer)¹².

5. Ἡ πυραμίδα μέ τόν ὀφθαλμό

Ἡ πυραμίδα ἀποτελεῖ ἕνα καθαρά ἀποκρυφιστικό σύμβολο. Σύμφωνα μέ τούς ἀποκρυφιστές εἶναι ἕνα σύμβολο, πού βοηθᾶ στήν αὐτοσυγκέντρωση, τήν αὐτοβύθιση καί τήν ἐπικοινωνία μέ τά πνεύματα¹³.

Σύμφωνα μέ μία ἄλλη ἑρμηνεία, ἡ πυραμίδα εἶναι ἕνα σύνολο σχημάτων πού κάθε ἕνα ἀπό αὐτά ἔχει τή δική του σημασία. Ἡ τετράγωνη βάση ἀντιπροσωπεύει τή γῆ, ἐνῶ ἡ κορυφή εἶναι τό σημεῖο ἐκκίνησης καί κατάληξης ὅλων τῶν πραγμάτων, τό «μυστικιστικό Κέντρο». Τό σχῆμα πού ἑνώνει τήν κορυφή μέ τή βάση τῆς πυραμίδας εἶναι οἱ προσόψεις σέ σχῆμα τριγώνου καί ἀποτελοῦν σύμβολα τῆς φωτιᾶς, τῆς θείας ἀποκάλυψης καί τοῦ τριγώνου τῆς δημιουργίας. Ἔτσι, σύμφωνα μέ αὐτή τήν ἑρμηνεία, ἡ πυραμίδα ἐκφράζει τήν ὁλότητα τοῦ ἔργου τῆς δημιουργίας στίς τρεῖς βασικές ὄψεις του¹⁴.

 Ἡ πυραμίδα στήν κορυφή τῆς ὁποίας βρίσκεται ὁ ὀφθαλμός συμβολίζει τόν ὀφθαλμό τοῦ ἑωσφόρου πού παρακολουθεῖ τήν «οἰκονομική εὐημερία» τοῦ κόσμου. Εἶναι ἕνα ἀπό τά πιό ἰσχυρά σύμβολα τοῦ πνευματισμοῦ καί τῆς μαντείας. Ἀναφέρεται ἐπίσης καί ὡς ὁ ὀφθαλμός τῶν Τεκτόνων, πού παρακολουθοῦν τά πάντα. Τό σύμβολο αὐτό βρίσκεται στό πίσω μέρος τοῦ ἀμερικανικοῦ χαρτονομίσματος τοῦ δολαρίου. Κάτω ἀπό τήν ἀπεικόνιση αὐτή εἶναι τοποθετημένη ἡ φράση: «Novus odro seclorum» (=Νέα Τάξη Πραγμάτων)¹⁵.

6. Ἡ χειρονομία τοῦ διαβόλου

Εἶναι τό πολύ γνωστό σύμβολο μέ τά δάκτυλα πού σχηματίζουν κέρατα. Στίς Η.Π.Α. εἶναι γνωστό μέ τήν ὀνομασία El diablo (ἤ ἀλλιῶς corna ἀπό τήν ἰταλική λέξη corno= κέρατο). Πολλές φορές συγχέεται μέ τό ρῆμα «σ᾽ ἀγαπῶ», ὅπως αὐτό ἐκφράζεται στήν γλώσσα τόν κωφαλάλων. Τό σύμβολο αὐτό χρησιμοποιεῖται πολύ συχνά ἀπό τούς ὀπαδούς τῆς heavy metal μουσικῆς, ὡστόσο σήμερα ἔχει ἐξαπλωθεῖ σχεδόν παντοῦ, ἀκόμη καί στόν χῶρο τῆς μόδας¹⁶.

7. Τό γίν καί τό γιάνκ

Πρόκειται γιά σύμβολο τοῦ κινεζικοῦ Ταό (κινεζικῆς φιλοσοφίας καί θρησκείας) καθώς καί τοῦ Κομφουκιανισμοῦ¹⁷ καί εἶναι γνωστό ἀπό τήν ἀρχαιότητα¹⁸. Τό γίν καί τό γιάνκ ἐκφράζει τήν κατάσταση ὅπου δύο ἀντικείμενα ἤ ἰδέες ἀντίθετες μεταξύ τους συνυπάρχουν καί συνδέονται μεταξύ τους καί τήν ἴδια στιγμή εἶναι ἀνεξάρτητα. Σύμφωνα μέ τόν ὁρισμό πού δίνουν διάφορα λεξικά τό γίν καί τό γιάνκ ἐκφράζει δύο ἀρχές, αὐτό μέ τό μαῦρο χρῶμα τήν ἀρνητική ἀρχή (συμβολίζει τό θηλυκό) καί αὐτό μέ τό λευκό χρῶμα τή θετική ἀρχή (συμβολίζει τό ἀρσενικό). Τό γίν ἀναπαριστᾶ τήν ἀρνητική καί τήν παθητική ἐνέργεια, τήν ψυχή, τό ψῦχος, τή νύχτα, τό φεγγάρι, τό σκότος, τή γῆ καί τή διατροφή. Τό γιάνκ ὑποδηλώνει τό πνεῦμα, τό φῶς, τή ζεστασιά, τήν ἡμέρα, τόν ἥλιο, τόν οὐρανό, τή δημιουργία καί τήν κυριαρχία. Τό γίν προηγεῖται τοῦ γιάνκ καθώς ἀναπαριστᾶ τό σκοτάδι, πού ὑπῆρχε πρίν ἀπό τή δημιουργία¹⁹.

Ἡ ἰσορροπία μεταξύ τῶν δύο ἐπιτυγχάνεται, ὅταν τό γίν καί τό γιάνκ ἰσορροποῦν μεταξύ τους συμπληρώνοντας τό ἕνα τό ἄλλο. Αὐτό συμβολίζεται μέ τόν κύκλο πού περιβάλλει τά σχήματα. Ὁ λευκός κύκλος πού βρίσκεται μέσα στόν γίν καί ὁ μαῦρος κύκλος πού βρίσκεται μέσα στό γιάνκ συμβολίζουν τήν αὐτονομία τους παρά τό γεγονός, ὅτι αὐτά βρίσκονται ἑνωμένα μεταξύ τους.

Τό σύμβολο τοῦ γίν καί τοῦ γιάνκ ἐκφράζει διαρχία, ἡ ὁποία ὡς διδασκαλία εἶναι ἀντίθετη ἀπό τήν Ὀρθόδοξη, σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὁ Δημιουργός τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσμου εἶναι ὁ Τριαδικός Θεός. Ὅπως ἀντίθετη μέ τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας εἶναι καί ἡ ἄποψη, ὅτι τό γίν καί τό γιάνκ ἐπηρεάζουν τή μοῖρα τῶν ἀνθρώπων. Σύμφωνα μέ τήν ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε ἀπό τόν Θεό μέ πλήρη ἐλευθερία, ἔχοντας ὡς δῶρο τό αὐτεξούσιο, τό ὁποῖο τοῦ δίνει τή δυνατότητα νά ὁδηγηθεῖ ἀπό τό κατ᾽ εἰκόνα στό καθ᾽ ὁμοίωσιν. Ὅλες οἱ πράξεις τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς δικῆς τους ἐλεύθερης ἐπιλογῆς καί δέν εἶναι προδιαγεγραμμένες ἤ κατευθυνόμενες ἀπό ἐξωτερικούς παράγοντες (μοίρα, ἄστρα κ.λπ.)²⁰.

(ἡ συνέχεια στό ἑπόμενο)

____________________

1. Rosemary Ellen Guiley, «Σύμβολο», Harper’s Ἐγκυκλοπαίδεια Μυστικιστικῶν καί Παραφυσικῶν Ἐμπειριῶν, Ἀθήνα 1994, σ. 730.
2. J.E. Cirlot, Τό λεξικό τῶν συμβόλων, ἔκδ. Κονιδάρη, Ἀθήνα 1995, σ. 347.
3. Cathy Burns, Masonic and Occult Symbols illustrated, 1998⁸ , σσ. 386-387.
4. Ἡ δύναμη τῶν συμβόλων, εἰδική ἔκδοση περιοδικοῦ Ἄβατον, Ἀθήνα, ἄ.ἐ.ἐ. σ. 27.
5. Ἡ δύναμη τῶν συμβόλων, εἰδική ἔκδοση περιοδικοῦ Ἄβατον, Ἀθήνα, ἄ.ἐ.ἐ. σ. 27.
6. Clare Gibson, Sings and Symbols: an illustrated guide to their meaning and symbols, ἔκδ. Barnes and Nobles, New York, 1996, σ. 29.
7. Gibson, Sings and Symbols, σ. 25.
8. Sean Sellers, Ὁ σατανισμός τῆς «Νέας Ἐποχῆς», ἔκδ. Στερέωμα, ἄ.ἐ.ἐ., σσ. 48-49
9. Δαμασκηνοῦ, Μητροπολίτου Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου, «Οἱ περί Θεοῦ ἀντιλήψεις τῆς “Νέας Ἐποχῆς”», στό Ὄψεις τοῦ Μυστηρίου τῆς ἀνομίας. ἈντιτριαδικέςἈποκρυφιστικές-Νεοπαγανιστικές δοξασίες περί Θεοῦ, Πρακτικά ΛΑ’ Πανορθοδόξου Συνδιασκέψεως ἐντεταλμένων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί Ἱερῶν Μητροπόλεων διά θέματα αἱρέσεων καί παραθρησκείας, Ζόγκα Ἑλληνικοῦ Ἄργους 22-24 Ὀκτωβρίου 2019. ἔκδ. Ἀποστολική Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, σσ. 43 καί 49.
10. Rosemary Ellen Guiley, «Ἀλχημεία», Harper’s Ἐγκυκλοπαίδεια Μυστικιστικῶν καί Παραφυσικῶν Ἐμπειριῶν, Ἀθήνα 1994, σ. 16.
11. Χριστοφόρου Τσιάκκα, ἀρχιμ. (νῦν Μητροπολίτου Καρπασίας), «Ἀλχημεία», Ἐγκυκλοπαιδικό Λεξικό Θρησκειῶν καί αἱρέσεων, Παραχριστιανικῶ Ὁμάδων καί συγχρόνων ἰδεολογικῶν ρευμάτων, ἔκδ. Ἱερά Μονή Τροοδιτίσσης, 2002, σσ. 33-34.
12. Ἀρχιμ. Γρηγορίου Κωσταντίνου, Τά ὄργανα καί τά μέσα τῆς Νέας Ἐποχῆς, στό https://poimin.gr/ta-rganakai-ta-mesa-t-s-neas-poch-s/
13. Ἀρχιμ. Γρηγορίου Κωσταντίνου, Τά ὄργανα καί τά μέσα τῆς Νέας Ἐποχῆς, στό https://poimin.gr/ta-rganakai-ta-mesa-t-s-neas-poch-s/
14. J.E. Cirlot, Τό λεξικό τῶν συμβόλων, ἔκδ. Κονιδάρη, Ἀθήνα 1995, σ. 441.
15. Sean Sellers, Ὁ σατανισμός τῆς «Νέας Ἐποχῆς», ἔκδ. Στερέωμα, ἄ.ἐ.ἐ., σ. 54.
16. https://en.wikipedia.org/wiki/Sign_of_the_horns
17. Clare Gibson, Sings and Symbols: an illustrated guide to their meaning and symbols, ἔκδ. Barnes and Nobles, New York, 1996, σ. 25.
18. Robin Wang, The way of heaven anf earth in Chinese thought and culture,
19. Gibson, Sings and Symbols, σ. 25.
20. Περισσότερα γιά τό γίν καί τό γιάνκ βλ. στό Robert Manfred, The theoritical foundation of Chinise Medicine, ἕκδ. M.I.T. Press, Cambridge Massachustts and London England 1973, σσ. 9-54.

Περιοδικό «διάλογος»
Τεύχος 111 Ιανουάριος-Μάρτιος 2023