"Όταν ο άνδρας δεν θα είναι άνδρας"...

ΑΠΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

"ΟΤΑΝ Ο ΑΝΔΡΑΣ ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΔΡΑΣ"...

....Όλη αυτή η γενική αναστάτωση στον σύγχρονο κόσμο-κοινωνία-άνθρωπο έχει γνωστική δογματική αρχή.

....Οι τέκτονες της νέας εποχής εφαρμόζουν την νεογνωστική ατζέντα, η οποία δεν είναι πολιτικού αλλά θρησκευτικού ενδιαφέροντος. Πολιτική είναι ο τρόπος που επιβάλλεται η θρησκεία του μέλλοντος.

Σε αυτά η εκκλησία θα πρέπει να έχει αντίλογο, διότι είναι εκκλησιαστικά-θεολογικά προβλήματα....

------------

Το "Ευαγγέλιο του Θωμά" είναι ένα ψευδεπίγραφο κείμενο της γνωστικής γραμματείας. Αποτελείται από μία συλλογή 114 ρήσεων (λόγια) του Ιεσουά (Yeshua) προς τους μαθητές του.

Το πλήρες κείμενο ανακαλύφθηκε το 1945 μ.Χ. στους πάπυρους της Βιβλιοθήκης του Χηνοβοσκίου (Nag Hammadi), γραμμένο στην σαχιδική κοπτική. Στην γραφή αυτή χρησιμοποιούσαν και ελληνικές λέξεις.

Αποσπάσματα του Ευαγγελίου είχαν βρεθεί σε προγενέστερη ανακάλυψη στην Οξύρυγχο της Αιγύπτου το 1897 μ.Χ., γραμμένα στην ελληνική γλώσσα. Ταυτοποιήθηκαν, βέβαια, μετά την ανακάλυψη της Βιβλιοθήκης.

Αναφορές στο "Ευαγγέλιο του Θωμά" υπάρχουν σε πατέρες της Εκκλησίας.

Ο άγιος Ιππόλυτος Ρώμης αναφέρεται σε αυτό στο έργο του Κατά πασῶν τῶν Αἱρέσεων¹, αποδίδοντας αυτό στους Ναασηνούς². Ο Ωριγένης το αναφέρει σε περισσότερες της μιας περιπτώσεις³.

Ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων το αναφέρει δύο φορές στις Κατηχήσεις του. Στην πρώτη περίπτωση αποδίδει αυτό στους Μανιχαίους⁴. Στην δεύτερη, ότι πρόκειται για σύγγραμμα ενός εκ των τριών μαθητών του Μάνη⁵.

Η μαρτυρία του Decretum Gelasianum δείχνει ότι μετά τους Ναασηνούς και οι Μανιχαίοι υιοθέτησαν το ψευδεπίγραφο ευαγγέλιο, καθώς το περιλαμβάνει στην λίστα των αιρετικών βιβλίων τους.

Ο τίτλος του άρθρου προέρχεται από το Λόγιον 22 του κειμένου. Σε αυτό, ο Ιεσσουά, περπατώντας με τους μαθητές του, αντικρύζει νήπια που θηλάζουν. Απευθύνεται στους ακολούθους του, λέγοντας ότι αυτοί που εισέρχονται στην βασιλεία των ουρανών είναι σαν αυτά τα βρέφη.

Οι μαθητές από την πλευρά τους ρωτούν τον Ιεσουά, αν γίνουν σαν τα βρέφη, θα μπουν στην βασιλεία;

Ο Ιεσουά απαντά:

όταν κάνετε τα δύο ένα,
όταν κάνετε το μέσα έξω και το έξω μέσα,
όταν κάνετε τα πάνω κάτω, το αρσενικό και το θηλυκό ένα,
όταν κάνετε ο άνδρας να μην είναι άνδρας
και η γυναίκα να μην είναι γυναίκα,
όταν κάνετε μάτι στη θέση του ματιού
χέρι στη θέση του χεριού,
πόδι στη θέση του ποδιού,
εικόνα στην θέση της εικόνας
τότε θα εισέλθετε την βασιλεία.

(παρακάτω θα δοθεί κοπτικό κείμενο με αγγλική μετάφραση)

Το ότι αρσενικό και θηλυκό πρέπει να γίνουν ένα (ενοφυλία-unisex), έχει την ρίζα του στην πεποίθηση των αντινομικών γνωστικών ομάδων, ότι ο πρώτος άνθρωπος πλάστηκε ανδρόγυνος και μετά τον χωρισμό του Αδάμ από την Εύα επήλθε ο θάνατος. Για την κατανόηση αυτής της δοξασίας παραθέτω απόσπασμα από το επίσης ψευδεπίγραφο ευαγγέλιο του Φιλίππου:

“Όταν η Εύα ήταν στον Αδάμ

Όταν η Εύα ήταν στον Αδάμ δεν υπήρχε θάνατος. Όταν διαχωρίστηκε από αυτόν ήρθε ο θάνατος. Αν αυτή εισέλθει σ' αυτόν ξανά και αυτός την αγκαλιάσει, ο θάνατος θα πάψει να υπάρχει”.

Για καλύτερη κατανόηση της γενικής αναστάτωσης που πρέπει να επιφέρουν οι μαθητές του Ιεσσουά στον εαυτό τους και τον κόσμο παραθέτω απόσπασμα επίσης από το ψευδεπίγραφο ευαγγέλιο του Φιλίππου:

“Το εσωτερικό και το εξωτερικό

[Για τον λόγο αυτό] είπε, “ήρθα να κάνω [το κατώτερο] όπως το [ανώτερο και το] εξωτερικό όπως το [εσωτερικό, και να τα ενώσω] σε αυτόν τον τόπο”. [Μίλησε] εδώ με σύμβολα [και εικόνες].

Αυτοί που λένε [ότι υπάρχει ένα ουράνιο άτομο και] ένα που είναι ανώτερο, κάνουν λάθος, διότι αποκαλούν το ορατό ουράνιο άτομο “κατώτερο” και αυτό στο οποίο ανήκει το κρυμμένο βασίλειο “ανώτερο”. Θα ήταν καλύτερα γι' αυτούς να μιλάνε για εσωτερικό και εξωτερικό και για το εξώτατο. Διότι ο κύριος ονόμασε διαφθορά “το σκότος το εξώτατο”, και δεν υπάρχει κάτι έξω από αυτό. Είπε, “ο πατέρας που είναι στα κρυφά”. Είπε, “Πήγαινε στο ταμείο σου, κλείσε την πόρτα και προσευχήσου στον πατέρα που είναι εν τω κρυπτω” - που σημαίνει αυτόν που είναι εσώτατος. Ό,τι είναι εσώτατο είναι και πληρέστατο, και δεν υπάρχει πιο μέσα. Και αυτό είναι που καλούν ανώτατο”.

Για το θέμα της κατάργησης των δύο φύλων, ο Ιεσουά επανέρχεται στο τελευταίο Λόγιον 114:

Ο Σίμων Πέτρος τους είπε: να φύγει από εμάς η Μαριάμ, γιατί οι γυναίκες δεν είναι αντάξιες της ζωής.

Ο Ιεσουά απάντησε:

Ιδού, εγώ θα την καθοδηγήσω
θα την κάνω άντρα,
ώστε και αυτή να γίνει πνεύμα ζωντανό
και να μοιάζει με εσάς τους άντρες,
διότι κάθε γυναίκα που κάνει τον εαυτό της άντρα,
θα εισέλθει στην βασιλεία.

(και στα δύο αποσπάσματα η έμφαση δική μας)

Πιο γνωστική δογματική αρχή ο φεμινισμός δεν θα μπορούσε να έχει.

Ακολουθούν κοπτικό κείμενο και αγγλική μετάφραση

Λόγιον 22

 ⲁ ⲓ̅ⲥ̅ ⲛⲁⲩ ⲁ ϩⲛ̅ ⲕⲟⲩⲉⲓ ⲉ ⲩ ϫⲓ ⲉⲣⲱⲧⲉ ⲡⲉϫⲁ ϥ ⲛ̅ ⲛⲉϥ ⲙⲁⲑⲏⲧⲏⲥ ϫⲉ
ⲁ- ⲓⲥ ⲛⲁⲩ ⲉ- ϩⲟⲉⲓⲛⲉ ⲕⲟⲩⲓ ⲉ- -ⲟⲩ ϫⲓ ⲉⲣⲱⲧⲉ ⲡⲉϫⲉ- ⲛⲧⲟϥ ⲛⲁ⸗ ⲛⲉϥ ⲙⲁⲑⲏⲧⲏⲥ ϫⲉ-
did IS behold [dop] some(PL) little-person they take milk said he to his(PL) Disciple :

 ⲛⲉⲉⲓ ⲕⲟⲩⲉⲓ ⲉⲧ ϫⲓ ⲉⲣⲱⲧⲉ ⲉ ⲩ ⲧⲛ̅ⲧⲱⲛ ⲁ ⲛⲉⲧ ⲃⲏⲕ` ⲉϩⲟⲩⲛ ⲁ ⲧ ⲙⲛ̅ⲧ ⲉⲣⲟ
ⲛⲉⲓ- ⲕⲟⲩⲓ ⲉⲧ- ϫⲓ ⲉⲣⲱⲧⲉ ⲉ- -ⲟⲩ ⲧⲟⲛⲧⲛ+ ⲉ- ⲛⲉⲧ ⲃⲱⲕ (ⲉϩⲟⲩⲛ)+ ⲉ- ⲧ- ⲙⲛⲧ- ⲣⲣⲟ
these little-person who/which take milk they is-comparable to they-who going-inward to the(F) reign-of(F) king

 ⲡⲉϫⲁ ⲩ ⲛⲁ ϥ` ϫⲉ ⲉⲉⲓⲉ ⲛ ⲟ ⲛ̅ ⲕⲟⲩⲉⲓ ⲧⲛ̅ ⲛⲁ ⲃⲱⲕ` ⲉϩⲟⲩⲛ ⲉ ⲧ ⲙⲛ̅ⲧ ⲉⲣⲟ
ⲡⲉϫⲉ- -ⲟⲩ ⲛⲁ⸗ ⲛⲧⲟϥ ϫⲉ- ⲉⲓⲉ ⲁⲛⲟⲛ ⲉⲓⲣⲉ+ ⲛ- ⲕⲟⲩⲓ ⲧⲛ- ⲛⲁ- ⲃⲱⲕ (ⲉϩⲟⲩⲛ) ⲉ- ⲧ- ⲙⲛⲧ- ⲣⲣⲟ
said they to he : well-then we been-made [dop] little-person we will go-inward to the(F) reign-of(F) king

ⲡⲉϫⲉ ⲓⲏ̅ⲥ̅ ⲛⲁ ⲩ ϫⲉ ϩⲟⲧⲁⲛ ⲉ ⲧⲉⲧⲛ̅ ϣⲁ ⲣ̅ ⲡ ⲥⲛⲁⲩ ⲟⲩⲁ
ⲡⲉϫⲉ- ⲓⲏⲥ ⲛⲁ⸗ -ⲟⲩ ϫⲉ- ϩⲟⲧⲁⲛ ⲉ- ⲧⲉⲧⲛ- ⲉⲣϣⲁⲛ ⲉⲓⲣⲉ ⲡ- ⲥⲛⲁⲩ ⲟⲩⲁ
said IHS to they : Whenever if you(PL) "should" make-be the two one

ⲁⲩⲱ ⲉ ⲧⲉⲧⲛ̅ ϣⲁ ⲣ̅ ⲡ ⲥⲁ ⲛϩⲟⲩⲛ ⲛ̅ⲑⲉ ⲙ̅ ⲡ ⲥⲁ ⲛⲃⲟⲗ
ⲁⲩⲱ ⲉ- ⲧⲉⲧⲛ- ⲉⲣϣⲁⲛ ⲉⲓⲣⲉ ⲡ- ⲥⲁ ⲛϩⲟⲩⲛ ⲛ.ⲧ.ϩⲉ ⲛ- ⲡ- ⲥⲁ ⲛⲃⲟⲗ
and if you(PL) "should" make-be the part of-inside in.the.manner of the part of-outside

ⲁⲩⲱ ⲡ ⲥⲁ ⲛⲃⲟⲗ ⲛ̅ⲑⲉ ⲙ̅ ⲡ ⲥⲁ ⲛϩⲟⲩⲛ
ⲁⲩⲱ ⲡ- ⲥⲁ ⲛⲃⲟⲗ ⲛ.ⲧ.ϩⲉ ⲛ- ⲡ- ⲥⲁ ⲛϩⲟⲩⲛ
and the part of-outside in.the.manner of the part of-inside

ⲁⲩⲱ ⲡ ⲥⲁ _ ⲧ ⲡⲉ ⲛ̅ⲑⲉ ⲙ̅ ⲡ ⲥⲁ ⲙ ⲡ ⲓⲧⲛ̅ ⲁⲩⲱ ϣⲓⲛⲁ ⲉ
ⲁⲩⲱ ⲡ- ⲥⲁ ⲛ- ⲧ- ⲡⲉ ⲛ.ⲧ.ϩⲉ ⲛ- ⲡ- ⲥⲁ ⲛ- ⲡ- ⲉⲓⲧⲛ ⲁⲩⲱ ϣⲓⲛⲁ ⲉ-
and the part of the(F) heaven in.the.manner of the part of the ground and So-that

 ⲧⲉⲧ ⲛⲁ ⲉⲓⲣⲉ ⲙ̅ ⲫⲟ`ⲟⲩⲧ` ⲙⲛ̅ ⲧ ⲥϩⲓⲙⲉ ⲙ̅ ⲡⲓ ⲟⲩⲁ ⲟⲩⲱⲧ`
ⲧⲉⲧⲛ- ⲛⲁ- ⲉⲓⲣⲉ ⲛ- ⲡ.ϩⲟⲟⲩⲧ ⲙⲛ- ⲧ- ⲥϩⲓⲙⲉ ⲛⲁ⸗ ⲡⲏ ⲟⲩⲁ ⲟⲩⲱⲧ
you(PL) will make-be [dop] the.male with the(F) woman to that-one one single

ϫⲉⲕⲁⲁⲥ ⲛⲉ ⲫⲟⲟⲩⲧ` ⲣ̅ ϩⲟⲟⲩⲧ` ⲛ̅ⲧⲉ ⲧ ⲥϩⲓⲙⲉ ⲣ̅ ⲥϩⲓⲙⲉ
ϫⲉⲕⲁⲁⲥ ⲛⲛⲉ- ⲡ.ϩⲟⲟⲩⲧ ⲉⲓⲣⲉ ϩⲟⲟⲩⲧ ⲛⲧⲉ ⲧ- ⲥϩⲓⲙⲉ ⲉⲓⲣⲉ ⲥϩⲓⲙⲉ
in-order-that will-not the.male make-be male and the(F) woman make-be woman

ϩⲟⲧⲁⲛ ⲉ ⲧⲉⲧⲛ̅ ϣⲁ ⲉⲓⲣⲉ ⲛ̅ ϩⲛ̅ ⲃⲁⲗ ⲉ ⲡ ⲙⲁ ⲛ̅ ⲟⲩ ⲃⲁⲗ`
ϩⲟⲧⲁⲛ ⲉ- ⲧⲉⲧⲛ- ⲉⲣϣⲁⲛ ⲉⲓⲣⲉ ⲛ- ϩⲟⲉⲓⲛⲉ ⲃⲁⲗ ⲉ- ⲡ- ⲙⲁ ⲛ- ⲟⲩ- ⲃⲁⲗ
Whenever if you(PL) "should" make-be [dop] some(PL) eye to the place of a(n) eye

 ⲁⲩⲱ ⲟⲩ ϭⲓϫ` ⲉ ⲡ ⲙⲁ ⲛ̅ ⲛⲟⲩ ϭⲓϫ` ⲁⲩⲱ ⲟⲩⲉⲣⲏⲧⲉ ⲉ ⲡ ⲙⲁ ⲛ̅ ⲟⲩⲉⲣⲏⲧⲉ
ⲁⲩⲱ ⲟⲩ- ϭⲓϫ ⲉ- ⲡ- ⲙⲁ ⲛ- ⲛⲉⲩ ϭⲓϫ ⲁⲩⲱ ⲟⲩⲉⲣⲏⲧⲉ ⲉ- ⲡ- ⲙⲁ ⲛ- ⲟⲩⲉⲣⲏⲧⲉ
and a(n) hand to the place of their(PL) hand and feet to the place of feet

 ⲟⲩ ϩⲓⲕⲱⲛ` ⲉ ⲡ ⲙⲁ ⲛ̅ ⲟⲩ ϩⲓⲕⲱ_ ⲧⲟⲧⲉ ⲧⲉⲧ ⲛⲁ ⲃⲱⲕ` ⲉϩⲟⲩⲛ [ⲉ ⲧ ⲙⲛ̅ⲧ ⲉⲣⲟ]`
ⲟⲩ- ϩⲓⲕⲱⲛ ⲉ- ⲡ- ⲙⲁ ⲛ- ⲟⲩ- ϩⲓⲕⲱⲛ ⲧⲟⲧⲉ ⲧⲉⲧⲛ- ⲛⲁ- ⲃⲱⲕ (ⲉϩⲟⲩⲛ) ⲉ- ⲧ- ⲙⲛⲧ- ⲣⲣⲟ
a(n) Image to the place of a(n) Image Then you(PL) will go-inward to the(F) reign-of(F) king

 Λόγιον 114:

ⲡⲉϫⲉ ⲥⲓⲙⲱⲛ ⲡⲉⲧⲣⲟⲥ ⲛⲁ ⲩ ϫⲉ ⲙⲁⲣⲉ ⲙⲁⲣⲓϩⲁⲙ ⲉⲓ ⲉⲃⲟⲗ ⲛ̅ ϩⲏⲧ ⲛ̅ ϫⲉ
ⲡⲉϫⲉ- ⲥⲓⲙⲱⲛ ⲡⲉⲧⲣⲟⲥ ⲛⲁ⸗ -ⲟⲩ ϫⲉ- ⲙⲁⲣⲉ- ⲙⲁⲣⲓϩⲁⲙ ⲉⲓ (ⲉⲃⲟⲗ) ⲛ- ϩⲏⲧ -ⲛ ϫⲉ-
said Simon Peter to they : let! ⲙⲁⲣ.ⲓ.ϩⲁⲙ come-forth of heart/mind us :

 ⲛ̅ ⲥϩⲓⲟⲙⲉ ⲙ̅ⲡϣⲁ ⲁⲛ` ⲙ̅ ⲡ ⲱⲛϩ ⲡⲉϫⲉ ⲓ̅ⲥ̅ ϫⲉ
ⲛ- ⲥϩⲓⲙⲉ ⲙⲡϣⲁ ⲁⲛ ⲛ- ⲡ- ⲱⲛϩ ⲡⲉϫⲉ- ⲓⲥ ϫⲉ-
the(PL) women be-worthy not of the life said IS :

 ⲉⲓⲥ ϩⲏⲏⲧⲉ ⲁⲛⲟⲕ` ϯ ⲛⲁ ⲥⲱⲕ` ⲙ̅ⲙⲟ ⲥ ϫⲉⲕⲁⲁⲥ ⲉ ⲉⲓ ⲛ ⲁⲁ ⲥ ⲛ̅ ϩⲟⲟⲩⲧ`
ⲉⲓⲥ ϩⲏⲏⲧⲉ ⲁⲛⲟⲕ ϯ ⲛⲁ- ⲥⲱⲕ ⲙⲙⲟ⸗ ⸗ⲥ ϫⲉⲕⲁⲁⲥ ⲉ- ⲉⲓ ⲛⲁ- ⲉⲓⲣⲉ ⸗ⲥ ⲛ- ϩⲟⲟⲩⲧ
lo-behold myself I will draw [dop] she/r in-order-that I will make-be she/r [al] male

ϣⲓⲛⲁ ⲉ ⲥ ⲛⲁ ϣⲱⲡⲉ ϩⲱⲱ ⲥ ⲛ̅ ⲟⲩ ⲡⲛ̅ⲁ̅ ⲉ ϥ ⲟⲛϩ ⲉ
ϣⲓⲛⲁ ⲉ- ⸗ⲥ ⲛⲁ- ϣⲱⲡⲉ ϩⲱⲱ⸗ ⸗ⲥ ⲛ- ⲟⲩ- ⲡⲛⲁ ⲉ- ⲛⲧⲟϥ ⲱⲛϩ+ ⲉ-
So-that she/r will come-to-be likewise she/r [dop] a(n) Spirit he be-living

ⲉⲓⲛⲉ ⲙ̅ⲙⲱ ⲧⲛ̅ ⲛ̅ ϩⲟⲟⲩⲧ ϫⲉ ⲥϩⲓⲙⲉ ⲛⲓⲙ` ⲉ ⲥ ⲛ ⲁⲁ ⲥ ⲛ̅ ϩⲟⲟⲩⲧ`
ⲛⲧⲟϥ ⲉⲓⲛⲉ (ⲛ-, ⲙⲙⲟ⸗) ⲙⲙⲟ⸗ -ⲧⲏⲩⲧⲛ ⲛ- ϩⲟⲟⲩⲧ ϫⲉ- ⲥϩⲓⲙⲉ ⲛⲓⲙ ⲉ- ⸗ⲥ ⲛⲁ- ⲉⲓⲣⲉ ⸗ⲥ ⲛ- ϩⲟⲟⲩⲧ
he resemble [dop] you(PL) [al] male : woman every in-case she/r will make-be she/r [al] male

ⲥ ⲛⲁ ⲃⲱⲕ` ⲉϩⲟⲩⲛ ⲉ ⲧ ⲙⲛ̅ⲧ ⲉⲣⲟ ⲛ ⲙ̅ ⲡⲏⲩⲉ
⸗ⲥ ⲛⲁ- ⲃⲱⲕ (ⲉϩⲟⲩⲛ) ⲉ- ⲧ- ⲙⲛⲧ- ⲣⲣⲟ ⲛ- ⲛ- ⲡⲏⲩⲉ
she/r will go-inward to the(F) reign-of(F) king of the(PL) heavens

(Και στα δύο αποσπάσματα η έμφαση δική μας, για να επισημάνουμε τα σημεία ενδιαφέροντος)

Συμπεράσματα.

Όλη αυτή η γενική αναστάτωση στον σύγχρονο κόσμο-κοινωνία-άνθρωπο έχει γνωστική δογματική αρχή.

Είναι έργο των απεσταλμένων του Ιεσουά. Οι τέκτονες της νέας εποχής εφαρμόζουν την νεογνωστική ατζέντα, η οποία δεν είναι πολιτικού αλλά θρησκευτικού ενδιαφέροντος. Πολιτική είναι ο τρόπος που επιβάλλεται η θρησκεία του μέλλοντος.

Σε αυτά η εκκλησία θα πρέπει να έχει αντίλογο, διότι είναι εκκλησιαστικά-θεολογικά προβλήματα.

________________________________________

1V.7.20: “ Οὐ μόνο δ' αὑτῶν (σ. σ. Των Ναασηνών) ἐπιμαρτυρεῖν φασι τῷ λόγῳ τὰ Ἀσσυρίων μυστήρια καὶ Φρυγῶν ἀλλὰ καὶ τὰ Αἰγυπτίων περὶ τὴν τῶν γενονότων καὶ γινομένων καὶ ἐσομένων ἔτι μακαρίαν κρυβομένην ὁμοῦ καὶ φανερουμένην φύσιν, ἥνπερ φησὶ τὴν ἐντός ανθρώπου βασιλείαν οὐρανῶν ζητουμένην, περὶ ἧς διαρρήδην ἐν τῷ κατὰ Θωμᾶν ἐπιγραφωμένῳ εὐαγγελίῳ παραδιδόασι λέγοντες οὑτως...¨

2 https://www.impantokratoros.gr/

3 Matteo Grosso, “Osservazioni sui testimonia origeniani del Vangelo second Tommaso ( in Luc. hom.1,1; contra Celsum VIII.15; in Ier. hom. lat. I.3; in Jesu Nave hom.IV,3),” Adamantius15 (2009): 177-194

4Κατηχήσεις Δ.36: “Ἐγραψαν καὶ Μανιχαίοι καὶ Θωμᾶν Εὐαγγέλιον, ὅπερ, τῆς εὐαγγελικῆς προσωνυμίας ἐπικεχρωσμένον, διαφθείρει τὰςψυχὰς τῶν ἀπλουστέρων¨

5Κατηχήσεις Στ.31: ¨Τούτου (σ.σ. Του Μάνη) μαθηταὶ τρεῖς γεγόνασι, Θωμᾶς, καὶ Βαδδᾶς, καὶ Ἐρμᾶς. Μηδείς ἀναγινωκέτω τὸ κατὰ Θωμᾶν Εῦαγγέλιον‧ οὐ γὰρ ἐστιν ἑνὸς τῶν δώδεκα ἀποστόλων,ἀλλ' ἑνός τῶν κακῶν τριῶν τοῦ Μάνη μαθητῶν”.