Μητροπολίτης Κυρηνείας, Όχι στις συμπροσευχές

Μητροπολίτης Κυρηνείας κ. Παύλος, Όχι εις τας συμπροσευχάς

πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, 31/7/2009

Γράφει ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Κυρηνείας κ. Παύλος

        ΟΙ ΙΕΡΟΙ Πατέρες της Εκκλησίας ακολουθούντες τους λόγους του Κυρίου προς τους εαυτού Μαθητάς "μη προμελετάν απολογηθήναι", (Λουκ. 21, 14), μιλούσαν και έγραφαν εμπνεόμενοι από την εξαγιασμένη καρδιά τους και την φωτισμένη από τη Χάρη του Θεού διάνοιά τουόνο όταν το Πανάγιο Πνεύμα τους παρακινούσε, ενέπνεε και καθοδηγούσε. Δεν εξασκούσαν ποτέ ψιλή θεολογική διδασκαλία χάριν ακαδημαϊκής συζήτησης η επιβολής προσωπικών ατελών στοχασμών και εξεζητημένων απόψεων για εντυπωσιασμό η προς επηρεασμό των πιστών. Συνεχές μέλημά τους ήταν η διαφύλαξη ακεραίας της υπό του Κυρίου δοθείσης και των Αγίων Αποστόλων παραληφθείσης Αμωμήτου Πίστεως, και ανύστακτη φροντίδα τους ήταν η διαφύλαξη της ενότητας του Σώματος της Εκκλησίας και η εξασφάλιση της σωτηρίας των πιστών, ως μελών του Παναχράντου Σώματος του Χριστού.
       Στην εξάσκηση της φιλανθρώπου ποιμαντικής διακονίας τους δεν δίσταζαν, προκειμένου να περιφρουρήσουν το Σώμα της Εκκλησίας, να θεσπίσουν με φιλαδέλφο αυστηρότητα ιερούς Κανόνες. Ανάμεσα σʼ αυτούς υπάρχουν και αρκετοί, οι οποίοι ρητώς απαγορεύουν τη συμπροσευχή των Ορθοδόξων μετά των αιρετικών όχι μόνο για να μη μολυνθούν οι πιστοί και αμβλυνθεί το Ορθόδοξο αισθητήριό τους, αλλά και για να καλλιεργηθεί η μετάνοια στους αιρετικούς, ίσως και επιστρέψουν στην κανονική μάνδρα του Χριστού, ήτις είναι η Ορθόδοξη Εκκλησία.Σκοπός μας δεν είναι η παράθεση του πλήθους των ιερών αυτών Κανόνων, οι οποίοι απερίφραστα απαγορεύουν τις συμπροσευχές και δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για παρερμηνεία. Άλλωστε μπορεί εύκολα να ανατρέξει κανείς συγκεντρωτικά σʼ αυτούς σε δύο περυσινές σχετικές εκδόσεις. [1]
Πρόσφατη απόπειρα λαϊκού συνταξιούχου Πανεπιστημιακού διδασκάλου να πείσει ότι τάχα επιτρέπονται οι συμπροσευχές με τους αιρετικούς είναι δογματικά διάτρητη και θεολογικά ατεκμηρίωτη.........
       Όσον και αν καταβάλλεται προσπάθεια να παρουσιασθεί ως τεκμηριωμένη και επιστημονική, δεν μπορεί να σταθεί, γιατί έρχεται εις αντίθεση προς το έργο του Παναγίου Πνεύματος, που είναι η ενότητα της Πίστεως και η κοινωνία Αυτού ανάμεσα στους πιστούς και αντιστρατεύεται το ποιμαντικό πνεύμα των ιερών Κανόνων. Επί πλέον, μας θυμίζει τις κατά καιρούς γνωματεύσεις διαφόρων πραγματογνωμόνων, οι οποίοι στην προσπάθειά τους να επιβάλουν τις θέσεις και απόψεις τους, εμφανίζουν ως επιστημονικοφανή την ατεκμηρίωτη θεμελίωσή τους. Δεν μπορούν όμως να σταθούν στην Ορθόδοξη δογματική διδασκαλία αλλά και το κανονικό πνεύμα της Εκκλησίας, σκοπός του οποίου είναι να σώσει και όχι να απωλέσει, να ενώσει και όχι να διχάσει.
        Οι Άγιοι Πατέρες, των οποίων τα βήματα πρέπει πάντοτε να ακολουθούμε, με τις κεκαθαρμένες, φωτισμένες και αγιασμένες από την άκτιστο Χάρη του Θεού ψυχές τους μιλούσαν και έγραφαν από τον τόπο της ασκήσεως και προσευχής βιωματικά, εμπνεόμενοι από το Πανάγιο Πνεύμα. Σκοπός δε των Θεοφόρων Πατέρων δεν ήταν να ικανοποιήσουν οποιανδήποτε σκοπιμότητα. ≪Ο λόγος τους και το κήρυγμά τους ουκ εν πειθοίς ανθρωπίνης σοφίας λόγοις, αλλʼ εν αποδείξει Πνεύματος και δυνάμεως≫ ( Α΄ Κορ. 2, 4).
        Η αγιότητα του βίου και η ποιμαντική ευθύνη των Αγίων Πατέρων είναι η ειδοποιός διαφορά από τους απλούς εκκλησιαστικούς συγγραφείς. Η Ποιμαντική αυτή ευθύνη των Πατέρων δείχνει ακριβώς την αληθινή και άδολη αγάπη τους, η οποία εκφράζεται όχι μόνο προς τους πιστούς, για να διατηρηθούν στην ορθή πίστη, αλλά επεκτείνεται και προς τους αιρετικούς, έστω και αν εκφράζεται αυστηρά με την απαγόρευση των συμπροσευχών, για να συνειδητοποιήσουν ότι βρίσκονται εκτός Εκκλησίας, να προσέλθουν εν μετανοία προς ό,τι διδάσκει η αρχαία Εκκλησία και να σωθούν.
        Η παραποίηση του πνεύματος των ιερών Κανόνων δείχνει πόσο το πνεύμα ζωοποιεί, το δε γράμμα κτείνει. Η επιμελημένη προσπάθεια συγκάλυψης της απόπειρας παρερμηνείας των ιερών Κανόνων δια της λήψεως του ζητουμένου, της επιβολής δηλαδή των συμπροσευχών, δεν μπορεί να αποκρυβεί. Τόσο το γράμμα όσον και το πνεύμα των ιερών Κανόνων απαγορεύουν ρητώς τις συμπροσευχές.
        Επομένως οι προθέσεις του ως άνω διδασκάλου, είναι προφανείς: Η ενθάρρυνση των Ορθοδόξων να συμπροσεύχονται με τους αιρετικούς και η πρόληψη των οποιωνδήποτε βεβαίων αντιδράσεων εκ μέρους των πιστών. Περαιτέρω, θέλει να προκαταλάβει τη λήψη αποφάσεων, προϊόν ελεύθερης εν Αγίω Πνεύματι συζήτησης και προσπαθεί εν προκειμένω να επιβάλει προσωπικές του απόψεις και γνώμες. Στην προσπάθεια αυτή Άγιοι Πατέρες περιφρονούνται.
Ούτως, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, αναγνωρισμένος ερμηνευτής των ιερών Κανόνων, υποτιμάται. Επί πλέον κατηγορείται ότι δήθεν μισεί τους αιρετικούς, για να υποβαθμισθεί η αντικειμενικότητά του και να υποσκαφθεί το κύρος των λόγων του. Ο λόγος του Αγίου Νικοδήμου είναι σαφής: "Ανίσως λοιπόν, όσοι είναι Κατηχούμενοι, δεν συγχωρούνται να σταθούν εν τω καιρώ, όταν γίνεται η θεία Λειτουργία, πόσω μάλλον οι αιρετικοί;"[2]. Άλλος σπουδαίος Κανονολόγος, ο Βαλσαμών αμφισβητείται, διότι η ερμηνεία του δεν συμφωνεί με τις θεωρίες του. "Οι ι. Κανόνες δεν αποτελούν την έκφρασιν νομικού τινος πνεύματος, όπερ τείνει να εκνομικεύση τα πάντα και να περιορίση την ζωήν του πνεύματος εις νομικούς τύπους, αλλά την έκφρασιν της ποιμαντικής μερίμνης της Εκκλησίας προς σωτηρίαν των μελών αυτής"[3].
        Η Θεία Ευχαριστία είναι το κεφάλαιο των Ορθοδόξων δογμάτων, η ανακεφαλαίωση όλης της θείας Οικονομίας, η καρδιά της Εκκλησίας, το κέντρο της Ορθοδόξου λατρείας, η πηγή της Ορθοδόξου πνευματικότητας και η σφραγίδα όλης της ζωής της Ορθοδοξίας. Είναι το Μυστήριο των Μυστηρίων, όπου η κανονική τάξη και παράδοση της Εκκλησίας κρατεί μακράν τους αμυήτους και θέλει μόνο οι πιστοί να συμμετέχουν και να προσέρχονται "μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης".
Το χρυσούν στόμα της Εκκλησίας προειδοποιεί: "μηδείς κοινωνείτω των μη μαθητών... Της ψυχής αποστήσομαι πρότερον, η του αίματος μεταδώσω του δεσποτικού παρʼ αξίαν"[4]. Εδώ δύναται κανείς να διακρίνει την ποιμαντική ευθύνη του Ιεράρχου, για να αντιληφθεί στην συνέχεια με πόση επιπολαιότητα και έλλειψη θεολογικής ευαισθησίας ορισμένοι λαϊκοί προπαγανδίζουν, αλλά και σύγχρονοι θεολογούντες Ορθόδοξοι κληρικοί ενθαρρύνουν τις μετά των ετεροδόξων συμπροσευχές, άνευ της απαραιτήτου προηγηθείσης ενότητος της Πίστεως και της Κοινωνίας του Αγίου Πνεύματος.
        Ο πιστός λαός διατηρεί το της Πίστεως αισθητήριο ορθόδοξο και το της Ορθοδοξίας κριτήριο ανεπτυγμένο και ευαίσθητο. Ουδέποτε θα δεχθεί, πολύ δε περισσότερο θα ανεχθεί, καινοφανείς ερμηνείες στα θέματα του Δόγματος και του ήθους, τα οποία ορθώς θεωρεί ως αλληλένδετα και αναλλοίωτα.

_____________________________
1. α) π. Αναστ. Κ. Γκοτσοπούλου, Προσεγγίζοντας την κανονική πράξη της Εκκλησίας, «ου δεί αιρετικοίς η σχισματικοίς συνεύχεσθαι», Πάτρα, 2008.
β) Αρχιμ. Κυρ. Κωστοπούλου, Η Αντικανονικότητα της μετά των αιρετικών συμπροσευχής, Πάτρα 2008.
2. Πηδάλιον σ. 670.
3. Αρχιμ. Γεωργ. Καψάνη, Η Ποιμαντική Διακονία κατά τους ιερούς Κανόνας, Πειραιεύς, 1976, σ. 59.
4. Εις το κατά Ματθαίον, 82, ΕΠΕ 12, 220.